Kính thưa Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, nhìn lại năm 2018 có thể thấy một bức tranh có nhiều điểm sáng, một sự chuyển động đồng bộ, toàn diện trên các lĩnh vực. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước có thể chia sẻ những đánh giá về kết quả nổi bật nhất trong năm qua? 

Năm 2018, trong bối cảnh phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, đất nước ta vẫn tiếp tục phát triển nhanh và khá toàn diện trên hầu hết các lĩnh vực. Chúng ta đã hoàn thành toàn bộ 12 chỉ tiêu kế hoạch đề ra, trong đó 8 chỉ tiêu hoàn thành vượt mức. Tăng trưởng GDP đạt mức cao hơn 7%, quy mô GDP hơn 245 tỉ USD, bình quân đầu người khoảng 2.580 USD. Kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định. Lạm phát được kiểm soát; chỉ số giá tiêu dùng duy trì dưới 4%. Xuất khẩu tiếp tục tăng và năm nay xuất siêu đạt mức kỷ lục, hơn 7 tỉ USD. Phong trào khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo được quan tâm hỗ trợ, thúc đẩy, với hơn 132.000 doanh nghiệp thành lập mới. Ngành du lịch đón gần 15,6 triệu lượt khách quốc tế, phục vụ 80 triệu lượt khách nội địa, tổng thu đạt 620.000 tỉ đồng, từng bước phát triển thành ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước.

Trên lĩnh vực văn hóa, xã hội, những kết quả đạt được là rất quan trọng, góp phần tích cực nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội. Cả nước đã có gần 40% số xã đạt chuẩn nông thôn mới. Tỉ lệ hộ nghèo theo chuẩn mới giảm xuống còn 6,8%. Sự nghiệp văn hóa, thể thao, giáo dục - đào tạo, chăm sóc sức khỏe nhân dân, bảo đảm an sinh xã hội, phát triển khoa học - công nghệ… có nhiều chuyển biến tích cực. Bóng đá Việt Nam gặt hái nhiều thành công trên đấu trường khu vực, đã khơi dậy niềm tự hào và tinh thần đoàn kết dân tộc, tạo không khí phấn chấn trong xã hội.

Hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế được đẩy mạnh, góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và các lợi ích chiến lược của đất nước, củng cố môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển, nâng cao uy tín, vị thế của nước ta trên trường quốc tế. Việc Việt Nam phê chuẩn Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP); lần đầu tiên trúng cử vào Uỷ ban Luật thương mại quốc tế của Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2019 - 2025; cử Bệnh viện dã chiến tham gia Lực lượng gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc tại Nam Sudan… thể hiện sự chủ động và trách nhiệm tích cực của Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế, duy trì môi trường hoà bình, ổn định cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Những kết quả đã đạt được có nhiều nguyên nhân, nhưng quan trọng nhất là nhờ có sự đồng tâm nhất trí, sự vào cuộc đồng bộ, nhịp nhàng của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội trong triển khai thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra, trong đó phát huy đầy đủ, đúng đắn vai trò lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, quyền làm chủ của nhân dân. Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị tiếp tục được đẩy mạnh; công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí được triển khai quyết liệt, đồng bộ, đạt những kết quả cụ thể, rõ rệt, được cán bộ, đảng viên, nhân dân đồng tình, đánh giá cao. Chính phủ và các địa phương đã nỗ lực đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động. Quốc hội tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động theo hướng ngày càng dân chủ, kỷ cương. Các cơ quan tư pháp hoạt động ráo riết, quyết liệt, hoàn thành một khối lượng lớn công việc theo đúng chức trách, nhiệm vụ được giao. Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức, đoàn thể tích cực tham gia phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, phát huy quyền làm chủ của nhân dân…

Một không khí phấn khởi, tin tưởng đang lan tỏa trong xã hội, trong nhân dân. Đây là điều rất có ý nghĩa. Với những thành tựu và kinh nghiệm đã có được, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận, tin tưởng của toàn dân là nguồn động lực to lớn, là nền tảng vững chắc cho việc hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ của năm 2019 và cả nhiệm kỳ.

Năm qua, cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được triển khai quyết liệt, mạnh mẽ từ Trung ương đến cơ sở, được cán bộ, đảng viên, nhân dân đồng tình, ủng hộ. Nhưng cũng có ý kiến lo ngại rằng, liệu có sự "chùng xuống" sau một "cao trào", thưa Tổng Bí thư, Chủ tịch nước?

Đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực là vấn đề hệ trọng, mối quan tâm lớn của toàn Đảng, toàn dân, cuộc tiếp xúc cử tri nào bà con cũng đề cập, nêu nhiều ý kiến đóng góp với Đảng, Nhà nước. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, nhất là năm 2018, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, các cơ quan chức năng đã vào cuộc hết sức tích cực, đẩy nhanh tiến độ xác minh, điều tra, xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp, nhất là trong các lĩnh vực: Dầu khí, ngân hàng, quản lý đất đai, công sản… Nhiều vụ việc, vụ án lớn, kể cả những vụ tồn tại từ nhiều năm trước, đã được điều tra làm rõ, xử lý công minh, đúng quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Nhiều cán bộ, đảng viên, lãnh đạo, quản lý các cấp mắc sai phạm, đã bị xử lý, kỷ luật, kể cả cán bộ cấp cao của Đảng, lãnh đạo các bộ, ngành, tỉnh, thành phố hay tướng lĩnh lực lượng vũ trang… qua đó cho thấy không có vùng cấm, không có ngoại lệ, không có đặc quyền trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Có thể thấy, cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đã được triển khai quyết liệt, đồng bộ, mang lại kết quả rõ rệt trên thực tế, được cán bộ, đảng viên, nhân dân đồng tình ủng hộ, đánh giá cao. Tuy nhiên, đây không chỉ là một "cao trào", càng không thể "chững lại". Bởi đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực là cuộc đấu tranh lâu dài, đầy chông gai, khắc nghiệt, cắt bỏ những "ung nhọt" trong nội bộ mình, rất đau xót nhưng vẫn phải tiếp tục làm, kiên quyết, kiên trì, bền bỉ và phải làm rất bài bản, chắc chắn, vì sự trong sạch vững mạnh và uy tín của Đảng, vì sự phát triển bền vững của đất nước, vì ý nguyện và hạnh phúc của nhân dân.

Tôi đã nhiều lần nói, trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, không phải chỉ cốt xử lý cho thật nặng mới là tốt, cái chính là răn đe, ngăn ngừa để không xảy ra sai phạm, bần cùng bất đắc dĩ mới phải áp dụng biện pháp không ai mong muốn. "Chống" là quan trọng, cấp bách, phải kiên quyết làm để răn đe, cảnh tỉnh, nhưng "xây" mới là cơ bản, lâu dài. Chống tham nhũng phải gắn chặt với sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; nâng cao hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập; cải cách chính sách tiền lương, chính sách bảo hiểm xã hội; xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp, nhất là cấp chiến lược… hoàn thiện thể chế, chính sách, luật pháp để không còn những "khoảng trống", "kẽ hở", để không thể tham nhũng, không dám tham nhũng và không còn muốn tham nhũng. Đặc biệt, các cơ quan báo chí có vai trò rất quan trọng trong việc tăng cường tính công khai, minh bạch, tuyên truyền vận động để mỗi cán bộ, đảng viên, mỗi người dân đều nhận thức rõ trách nhiệm của mình trong cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, không mắc vào tham nhũng, tiêu cực và khinh ghét, dũng cảm lên án hành vi tham nhũng, tiêu cực. Trong đó, cán bộ, đảng viên phải luôn gương mẫu, đi đầu, nhất là cán bộ chủ chốt, người đứng đầu cấp ủy các cấp, cán bộ càng cao càng phải gương mẫu.

Mới đây, Đảng ta đã ban hành Quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương. Cùng với việc nêu cao tinh thần tự giác, cần phải làm gì để những quy định đó đi vào thực tiễn, thưa Tổng Bí thư, Chủ tịch nước?

Việc nêu gương của cán bộ, đảng viên đã được đề cập từ lâu, nhiều lần trong các văn bản, nghị quyết, quy định của Đảng, nhưng Quy định 08 lần đầu tiên đề cập cụ thể trách nhiệm nêu gương của các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương. Bản Quy định này đã nêu rõ 8 điều các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương phải gương mẫu đi đầu thực hiện; 8 điều phải nghiêm khắc với bản thân và kiên quyết chống. Chức vụ càng cao, trách nhiệm nêu gương càng lớn. Việc nêu gương tưởng như mơ hồ, trừu tượng, nhưng nó được soi chiếu rất cụ thể vào mỗi cán bộ, đảng viên, trong mối quan hệ với người thân, gia đình; trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, có hoàn thành tốt công việc của mình không? Lập trường tư tưởng chính trị có vững vàng kiên định, có tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân hay không? Đạo đức, lối sống có trong sáng, công tâm khách quan hay không? Tác phong công tác có gần gũi nhân dân, hết lòng hết sức phục vụ nhân dân hay không? 

Trong thực tế, nhân dân tin yêu Đảng là nhìn vào những cán bộ, đảng viên cụ thể, nói đi đôi với làm; Đảng muốn lãnh đạo được quần chúng nhân dân phải thông qua những cán bộ, đảng viên tốt, luôn gương mẫu đi đầu trên mọi lĩnh vực. Bác Hồ từng căn dặn: "Một tấm gương sống có giá trị hơn cả trăm bài diễn văn tuyên truyền". 

Cán bộ, đảng viên mà vi phạm nguyên tắc, quy định, Điều lệ Đảng, đi ngược lại đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, không thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ được giao, lợi dụng chức quyền để trục lợi, vun vén cá nhân, ưu ái cho gia đình, người thân… ít nhiều "tay đã nhúng chàm" thì nói chẳng ai nghe. Những "ông quan" nói một đằng, làm một nẻo, kêu gọi người khác tiết kiệm trong khi bản thân xa hoa, lãng phí, chi dùng bằng tài sản, công quỹ nhà nước, bằng tiền thuế của dân, cờ bạc, tiệc tùng vô độ… thì chẳng những không làm gương được, mà còn làm mất uy tín của Đảng, mất niềm tin trong nhân dân.

Nêu gương là trách nhiệm, bổn phận và đạo lý của người cán bộ, đảng viên. Nhưng nhìn rộng ra, nêu gương là một phương thức lãnh đạo của Đảng, một nội dung quan trọng của công tác xây dựng Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ. Nếu làm tốt việc nêu gương thì hiệu quả vô cùng to lớn, bởi nó có sức lan toả và thuyết phục quần chúng bằng sức mạnh của niềm tin, sự yêu mến, cảm phục. Ngược lại, nếu người cán bộ, đảng viên không tu dưỡng rèn luyện, không giữ mình "mực thước", thì hậu quả vô cùng nguy hại đối với Đảng, với đất nước, nhân dân. 

Nêu gương trước hết là những việc làm tự giác, nhưng tự giác thôi chưa đủ. Việc nêu gương chỉ có thể phát huy hiệu quả khi nó được đặt trong tổng thể công tác xây dựng Đảng, gắn chặt với công tác cán bộ. Chính vì vậy, Đảng ta đã ban hành và triển khai thực hiện nhiều nghị quyết, quy định, quy chế về công tác tổ chức, cán bộ, đảng viên, nhằm khắc phục cho được những hạn chế, yếu kém và ngăn chặn tiêu cực, xây dựng đội ngũ cán bộ thực sự là những người tiêu biểu nhất, tiên tiến nhất. Trong đó, Nghị quyết số 26-NQ/TW Hội nghị Trung ương 7 khóa XII đã xác định 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp, đề cập một cách bài bản, khoa học việc xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược, thực sự tiêu biểu về đạo đức cách mạng, bản lĩnh chính trị, trí tuệ, trong sáng, gương mẫu về mọi mặt, có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín ngang tầm nhiệm vụ.

Cùng với việc đẩy mạnh công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, Đảng ta đã có những bước đi bài bản trong công tác cán bộ và hiện đang xây dựng quy hoạch cán bộ cấp chiến lược, chuẩn bị Đại hội XIII của Đảng. Dường như công tác xây dựng Đảng đang được chú trọng hơn so với các lĩnh vực khác, thưa Tổng Bí thư, Chủ tịch nước?

Nghị quyết Đại hội XII của Đảng đã xác định rõ: Phát triển kinh tế - xã hội là nhiệm vụ trung tâm; xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt; văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội; quốc phòng an ninh là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên. Những quan điểm, chủ trương đó của Đảng đã được cụ thể hoá thành các nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương và được tích cực triển khai vào thực tế cuộc sống. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, qua 9 kỳ hội nghị, Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành 14 Nghị quyết chuyên đề, trong đó có 4 nghị quyết chuyên đề về công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị (tiếp tục xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ; đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập; xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín ngang tầm nhiệm vụ); 5 nghị quyết chuyên đề về phát triển kinh tế (tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động và sức cạnh tranh của nền kinh tế; hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước; phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế; Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045), 4 nghị quyết chuyên đề về các vấn đề xã hội (bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân; công tác dân số trong tình hình mới; cải cách chính sách tiền lương; cải cách chính sách bảo hiểm xã hội), 1 nghị quyết chuyên đề về nâng cao hiệu quả tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế. Có thể thấy trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, cả 4 trụ cột luôn được chú trọng một cách đồng bộ, toàn diện và đã tạo những chuyển biến quan trọng, rõ nét trên các lĩnh vực.

Năm 2019 và những năm tới, chúng ta sẽ tiếp tục củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô, duy trì đà tăng trưởng đồng thời với nâng cao chất lượng tăng trưởng, đẩy mạnh thực hiện ba đột phá chiến lược, đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế. Có rất nhiều việc phải tiếp tục làm và làm tốt hơn, nhưng trước mắt phải tạo chuyển biến rõ nét hơn trong cải cách hành chính, tháo gỡ một cách thực chất những ách tắc, rào cản đối với hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh của người dân và doanh nghiệp, khơi thông mọi nguồn lực cho phát triển. Đồng thời, phải quan tâm hơn nữa việc xây dựng và phát triển văn hóa, xã hội, xây dựng con người, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng bước đi, từng chính sách phát triển. 

Cùng với tập trung ưu tiên xử lý một cách căn cơ, bài bản những vấn đề xã hội bức xúc hiện nay như khoảng cách giàu - nghèo, đạo đức xã hội xuống cấp, tệ nạn xã hội gia tăng,… cần hết sức chú ý việc giáo dục, bồi dưỡng phẩm chất, đạo đức, nhân cách con người Việt Nam, gìn giữ và phát huy truyền thống, bản sắc văn hóa dân tộc. Bên cạnh đó, cần tiếp tục củng cố, tăng cường tiềm lực quốc phòng an ninh, giữ vững độc lập chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, thực hiện có hiệu quả công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế. 

Và nhiệm vụ luôn được đặc biệt coi trọng, có ý nghĩa "then chốt", đó là phải làm tốt hơn nữa công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị thật sự trong sạch vững mạnh, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Trong đó, công tác cán bộ là "then chốt" của "then chốt", phải làm sao lựa chọn, bố trí được những cán bộ có đức, có tài, liêm chính, tâm huyết, thực sự vì nước, vì dân vào những vị trí lãnh đạo của bộ máy nhà nước; chống mọi biểu hiện "chạy chức, chạy quyền", ưu ái tuyển dụng người thân không đủ tiêu chuẩn, kiên quyết loại bỏ những người hư hỏng, tham nhũng. Siết chặt kỷ luật, kỷ cương, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong thực thi công vụ, nâng cao đạo đức, văn hóa và tính chuyên nghiệp, ý thức trách nhiệm và tinh thần phục vụ nhân dân của cán bộ, công chức, viên chức; kiên quyết đấu tranh đẩy lùi tệ nạn tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Mục tiêu, định hướng là vậy, nhưng quan trọng là phải kiên quyết, năng động, sáng tạo trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện thật tốt các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra, mang lại những kết quả cụ thể và thực chất, đưa đất nước tiếp tục phát triển, đi lên từng bước vững chắc, cải thiện hơn nữa đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. 

Trình Quốc hội phê chuẩn Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) là công việc đầu tiên của Chủ tịch nước sau khi được bầu. Xin Tổng Bí thư, Chủ tịch nước cho biết Việt Nam kỳ vọng như thế nào khi tham gia hiệp định này?

Việt Nam là một trong những thành viên đầu tiên tham gia CPTPP. Đây là bước cụ thể hoá chủ trương của Đảng, Nhà nước ta trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế; khẳng định vai trò, vị thế địa - chính trị quan trọng của Việt Nam trong khu vực Đông Nam Á, châu Á - Thái Bình Dương và trên trường quốc tế. Thông qua việc tham gia CPTPP, chúng ta có điều kiện thuận lợi hơn để thâm nhập thị trường rộng lớn với khoảng 500 triệu người tiêu dùng, chiếm 13,5% GDP toàn cầu, trong đó bao gồm những nền kinh tế lớn như Nhật Bản, Canada, Australia... Đây cũng là những nước có trình độ phát triển cao, nên việc thực hiện các cam kết trong CPTPP sẽ góp phần giúp Việt Nam tích cực cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, thu hút vốn đầu tư nước ngoài và công nghệ tiên tiến. Tham gia CPTPP còn giúp Việt Nam tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hỗ trợ tiến trình đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế; tạo thêm nhiều việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động. Đồng thời, việc triển khai CPTPP sẽ góp phần làm sâu sắc hơn mối quan hệ song phương giữa Việt Nam và các nước thành viên CPTPP. Bên cạnh những thời cơ, thuận lợi, việc tham gia CPTPP cũng đặt ra không ít thách thức đối với Việt Nam. Tuy nhiên, trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch có xu hướng gia tăng trên thế giới, việc tham gia CPTPP có ý nghĩa quan trọng đối với Việt Nam, nhằm tranh thủ ngoại lực cùng với phát huy nội lực, phục vụ có hiệu quả công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước.