Sinh hoạt tư tưởng

(TGAG)-  Sự sụp đổ của Liên Xô và phe XHCN Đông Âu được các thế lực thù địch một thời hý hửng coi như là kết quả, đồng thời là sự cáo chung của chủ nghĩa Mác - Lênin.
Đến nay đã có sự nhất trí tương đối rộng rãi là hoàn toàn không phải như vậy; nguyên nhân sâu xa của sụp đổ chính là bởi những khuyết tật của mô hình kế hoạch hóa tập trung, quan liêu, bao cấp - một mô hình dẫn đến sự hình thành siêu cường Liên Xô cùng một hệ thống XHCN hùng mạnh một thời!

Như vậy, câu hỏi đặt ra là từ khi nào và tại sao mô hình này lại thất bại? Trên thực tế, từ thập niên 1970, lực lượng sản xuất thế giới bước vào giai đoạn phát triển tăng tốc với những động lực chính là cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 3 hay còn gọi là cuộc cách mạng tin học, và quá trình toàn cầu hóa. Trong khi đó, Liên Xô và các nước XHCN theo mô hình nói trên đã trở nên xơ cứng, trì trệ, không bắt kịp với những thay đổi của thời đại.

Các đảng cộng sản cầm quyền ngày càng xa rời thực tiễn, rơi vào tình trạng giáo điều về tư tưởng, sa sút về tinh thần, suy thoái về tổ chức, tha hóa về đạo đức, đánh mất lòng tin của quần chúng nhân dân. Nền dân chủ XHCN bị xói mòn bởi tình trạng tập trung quyền lực và tệ sùng bái cá nhân ngày càng trở nên chuyên chế, quan liêu, độc đoán, duy ý chí, khiến cho các mâu thuẫn xã hội tích tụ không được giải quyết, bức xúc xã hội gia tăng. Nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung mất dần tính hiệu quả và động lực phát triển do các quan hệ sản xuất coi nhẹ lợi ích cá nhân, triệt tiêu tính chủ động, sáng tạo của con người…

Cùng với nó là những sai lầm nghiêm trọng trong quá trình cải tổ của ban lãnh đạo Liên Xô đứng đầu là Gorbachev- Đây chính là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến sự sụp đổ. Cụ thể là họ đã thủ tiêu nguyên tắc tập trung dân chủ ; thực hiện đa nguyên hóa chính trị, ngày 14/3/1990 điều 6 Hiến pháp Liên Xô bị sửa đổi, chính thức bãi bỏ quyền lãnh đạo duy nhất của Đảng Cộng sản, quy định đa nguyên chính trị và hệ thống đa đảng…

Những bước đi nguy hiểm này đã hủy hoại uy tín của Đảng Cộng sản, làm mất phương hướng dự luận xã hội, phá vỡ niềm tin của quần chúng đối với những giá trị XHCN tốt đẹp, thổi bùng chủ nghĩa dân tộc, chủ nghĩa chống cộng, chủ nghĩa ly khai tại các nước cộng hòa tự trị và các nước XHCN anh em, tạo điều kiện cho các phần tử bất đồng chính kiến, những kẻ cơ hội chính trị đủ mọi phe phái trỗi dậy, tập hợp thành các phong trào chống đối.

Ngoài những sai lầm trong chính sách đối nội, ban lãnh đạo do Gorbachev cầm đầu còn thi hành chính sách đối ngoại phản động theo hướng từng bước nhượng bộ, thỏa hiệp với phương Tây. Điều này đã tiếp tay cho các thế lực thù địch bên ngoài lợi dụng những khó khăn trong nước, đẩy mạnh “diễn biến hoà bình”…

Không còn nghi ngờ gì nữa, sự sụp đổ của Liên Xô và các nước XHCN Đông Âu bắt nguồn từ việc xa rời các nguyên tắc của chủ nghĩa Mác - Lênin, bắt đầu từ việc giáo điều, xơ cứng hóa học thuyết này, và kết thúc bằng việc xuyên tạc, phá bỏ các nguyên lý Mac-xit Lê-nin-nit cơ bản.

Trái ngược hoàn toàn với tình hình nói trên, sự thành công của công cuộc Đổi mới ở Việt Nam, cải cách kinh tế ở Lào, kết quả bước đầu của chính sách “cập nhật hóa mô hình kinh tế” ở Cuba, … đưa các nước này không chỉ vượt qua được giai đoạn khủng hoảng kinh tế - xã hội trầm trọng, đập tan mọi âm mưu và hành động phá hoại của các thế lực thù địch, mà còn tạo được những bước đột phá phát triển, cải thiện đời sống nhân dân, đây là những bằng chứng rõ ràng về sức sống mãnh liệt của chủ nghĩa Mác - Lênin. Sự trỗi dậy mạnh mẽ trong gần hai thập niên qua của phong trào cánh tả ở nhiều nước Mỹ Latinh trong điều kiện o bế gắt gao của các thế lực tư bản và đế quốc, cũng là bằng chứng sống động về sự bền vững của lý tưởng xã hội chủ nghĩa.

Tương tự như vậy, cuộc khủng hoảng tài chính kéo theo suy thoái kinh tế toàn cầu “trăm năm mới có một lần” nổ ra đầu tiên tại Mỹ và các nước TBCN phát triển vào năm 2008 một lần nữa lại cho thấy sức mạnh khoa học phi thường của học thuyết Mác - Lênin. Người ta lại tìm đọc những tác phẩm mà các nhà kinh điển đã viết ra cách đây hàng trăm năm để tìm câu trả lời cho những vấn đề hiện tại. Chủ nghĩa tư bản có thể chưa hết dư địa để phát triển, nhưng không thể thoát khỏi những căn bệnh vô phương cứu chữa.

Với tư cách là một thế giới quan và phương pháp luận khoa học, học thuyết Mác - Lênin vẫn không ngừng đổi mới và phát triển; còn với tư cách là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động thực tiễn, chủ nghĩa Mác-Lênin đòi hỏi chúng ta phải luôn biết vận dụng sáng tạo để đi tới thành công.   

 

SỰ THẬT