(TGAG)- Nhơn Hưng là xã biên giới thuộc huyện Tịnh Biên, tỉnh An Giang. Phía Bắc giáp vương quốc Campuchia, phía Đông giáp xã Vĩnh Tế (thành phố Châu Đốc), phía Nam giáp thị trấn Nhà Bàng , phía Tây giáp xã An Phú.

Trong các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, Chi bộ và Nhân dân Nhơn Hưng luôn nêu cao chủ nghĩa anh hùng cách mạng; kiên cường, bất khuất, lập nên những chiến công hiển hách, góp phần vào thắng lợi vẻ vang của dân tộc. Đặc biệt, trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam, Nhơn Hưng đã lập được những thành tích xuất sắc trong các hoạt động chính trị, vũ trang, binh vận tiêu biểu như:

Hưởng ứng phong trào Đồng khởi, lực lượng cách mạng xã đã vận động người dân đến trụ sở ấp giải tán Ban Trị sự và làm chủ ấp Tây Hưng, đánh phá sân bay Nhà Bàng, làm chủ phần lớn các ấp trong xã, một phần núi Trà Sư, phá nát lộ Nhà Bàng – Cây Mít, phối hợp với lực lượng Thới Sơn, Xuân Tô khống chế giao thông Nhà Bàng đi Tịnh Biên.

Đêm 09/02/1961, du kích Nhơn Hưng bao vây bắn phá đồn Nhơn Hưng, hỗ trợ hàng trăm đồng bào phá 2 tháp canh sân bay Nhà Bàng (ở Cây Mít).

Để bẻ gãy cuộc hành quân chiến lược “Thất Sơn” của địch, du kích xã và bộ đội huyện tích cực đánh địch, hỗ trợ đồng bào đấu tranh. Ngày 18/7/1963, ta diệt 2 trung đội địch đi mở đường (có 2 tên cố vấn Mỹ), phá hủy 2 xe GMC, thu 30 súng các loại. Mười ngày sau, ta phục kích chống địch đi càn, diệt 15 tên, phá hủy 1 xe GMC, thu 15 súng.

Tháng 6/1964, du kích Nhơn Hưng cùng các xã khác trong huyện chia thành 2 mũi phục kích đánh địch tăng cường từ Chi Lăng về Tịnh Biên trên lộ 91 đoạn Nhà Bàng – Tịnh Biên, diệt tại chỗ 4 tên, hủy 1 xe jeep, thu 3 súng (1 trung liên, 1 col 12 ly, 1 carbin). Trong năm, ta vừa bao vây bắn tỉa vừa kêu gọi địch ở hai đồn bót: Cây Chôm (ấp Đông Hưng) và Chòm mả (ấp Tây Hưng) ra hàng. Kết quả 12 tên ra hàng, nộp 12 súng, 24 thùng lựu đạn và hàng ngàn viên đạn.

Trong giai đoạn 1969 – 1975, công tác binh vận đã đạt được những kết quả quan trọng: Vận động kêu gọi binh lính đồn Cây Chôm, Cây Mít bỏ ngũ đồng loạt về với cách mạng. Cơ sở nội tuyến tìm cách đưa tin địch tình kịp thời, vận động anh em binh sĩ không đi càn, không gây tội ác với Nhân dân, cung cấp đạn dược… Công tác đấu tranh chính trị được tiến hành liên tục do phụ nữ làm nòng cốt đấu tranh trực diện với địch, đòi địch không được càn quét, bắn pháo, thả bom bừa bãi vào vườn rẫy để đồng bào làm ăn, thả con em, chồng, cha về nhà không đi lính đánh thuê cho Mỹ, đòi bòi thường nhân mạng… buộc địch nhiều lần nhượng bộ.

Ngày 09/5 – 24/7/1970, địch tấn công căn cứ 3 xã Thới Sơn, Nhơn Hưng, Xuân Tô. Lực lượng ta có 1 đại đội bộ đội miền, 1 tiểu đội bộ đội huyện và du kích 3 xã đã kiên cường chống càn, giằng co với địch rất quyết liệt. Ta đã diệt hàng trăm tên, bắn cháy một số xe M113.

Từ đêm 05/12/1974 – 3/1975, ta mở cao điểm giai đoạn 1 chiến dịch mùa khô. Trong cao điểm ta đã diệt 20 tên, làm bị thương 10 tên, bắt sống 30 tên, thu 12 súng các loại.

Chiều ngày 26/4/1975, lực lượng ta đã bám sát các mục tiêu theo kế hoạch của Huyện ủy. Ngày 30/4, cánh Nhơn Hưng áp sát thị tứ Nhà Bàng đến 21 giờ ta vào thị tứ, chiếm đồn bốt. Ngày 1/5/1975, xã Nhơn Hưng hoàn toàn giải phóng.

Ngay sau khi miền Nam được hoàn toàn giải phóng, cả nước đang hân hoan chào mừng thắng lợi, thống nhất đất nước thì tập đoàn phản động do Pôn - Pốt - Iêng xary cầm đầu đã mở hàng loạt cuộc hành quân lấn chiếm và khiêu khích nước ta. Ngày 6/5/1975, chúng dùng pháo 105 ly bắn vào xã Nhơn Hưng. Từ tháng 6/1975, quân Pôn - Pốt chốt dọc biên giới thỉnh thoảng pháo kích sang ta. Ngoài ra, chúng còn bắt, bắn chết đồng bào ta đi làm ăn dọc biên giới.

Ngày 23/3/1977, chúng tổ chức đồng loạt nhổ hàng rào của ta trên toàn tuyến biên giới An Giang và chỉ một đêm, hàng trăm hàng rào bị phá hủy, còn lại khoảng 20km từ xã An Nông đến 1/3 xã Nhơn Hưng.

Đêm 30/4/1977, trong lúc Nhân dân ta kỷ niệm 2 năm ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, quân Pôn – pốt lợi dụng trời tối sang ém sẵn trên đất ta, nửa đêm đồng loạt nổ súng tấn công vào 14 xã biên giới. Được bộ đội tỉnh hỗ trợ du kích Nhơn Hưng chốt giữ biên giới, ngăn chặn kịp thời không cho địch tràn sang. Ngày 11/01/1978, quân Pôn – pốt chia làm 4 mũi đánh vào Vĩnh Gia, Lạc Quới, Xuân Tô và Nhơn Hưng. Tại Nhơn Hưng chúng vào tới lộ 10 (Nhà Bàng đi Núi Sam) đốt một số nhà dân. Lực lượng vũ trang của ta có xe tăng, pháo binh yểm trợ, phản công đẩy lùi chúng về bên kia biên giới. Ta diệt hàng trăm tên (34 tên bỏ xác tại chỗ), thu nhiều súng đạn.

Ngày 26/4/1978, địch cho 1 đại đội đánh Nhơn Hưng với mục đích chiếm Ủy ban xã nhưng chúng đã bị du kích, công an, dân quân ta đánh chặn, đồng thời được bộ đội chủ lực chi diện ta diệt nhiều tên (4 xác bỏ lại trận địa), thu 4 AK và nhiều đạn dược.

Ngày 15/5/1978, địch cho 1 tiểu đoàn áp sát các chốt du kích Nhơn Hưng đoạn Cống Ranh – Cây Mít. Du kích Nhơn Hưng được bộ đội và pháo yểm trợ đã tổ chức đánh trả quyết liệt. Đến 18 giờ 30 phút chúng rút lui. Ta bảo vệ được địa bàn, diệt nhiều sinh lực địch, trong đó có 15 tên chết tại chỗ, thu 5 súng AK, 1 đại liên, 1 M79. Đêm 17/5, quân Pôn – pốt lại bí mật tấn công vào chốt du kích Nhơn Hưng, du kích và an ninh xã kiên cường bám chốt đánh trả. Các đồng chí của ta đánh dạt chúng vào bãi mìn được ta gài sẵn, địch chết rất nhiều, buộc phải rút lui, “chốt thép thành đồng Nhơn Hưng được giữ vững”.

Với những chiến công đã lập, Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân trong chiến tranh biên giới Tây Nam cho Dân quân du kích xã Nhơn Hưng (ngày 20/12/1979) và Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho Nhân dân và lực lượng vũ trang nhân dân xã Nhơn Hưng trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (ngày 03/11/2014).

________________
Tài liệu tham khảo:
1. Địa chí An Giang, 2013.
2. Lịch sử Đảng bộ xã Nhơn Hưng 1930 - 2000.
3. Lịch sử Đảng bộ huyện Tịnh Biên 1930 - 2010.