(TGAG)- Đảng Cộng sản (ĐCS) Trung Quốc coi sự phát triển tư tưởng, lý luận là sự phát triển chủ nghĩa Mác trên đất nước mình, tức là “Trung Quốc hóa chủ nghĩa Mác”. Con đường đi lên chủ nghĩa xã hội (CNXH) là không đổi nhưng cần phải có sự thay đổi, bổ sung, phát triển về lý luận ở những thời điểm khác nhau cho phù hợp. Sự phát triển lý luận của ĐCS Trung Quốc để lại các dấu ấn với 4 lần nhảy vọt:

Lần nhảy vọt thứ nhất: Chủ nghĩa Mác, tư tưởng Mao Trạch Đông (từ Đại hội VII năm 1945). Trong đó đề cao tư tưởng Mao Trạch Đông: làm cho Trung Quốc “đứng lên”.

Lần nhảy vọt thứ hai: Chủ nghĩa Mác, tư tưởng Mao Trạch Đông, lý luận Đặng Tiểu Bình (từ Đại hội XV năm 1997). Trong đó, đề cao tư tưởng của Đặng Tiểu Bình: làm cho Trung Quốc “giàu lên”.

Lần nhảy vọt thứ ba: Chủ nghĩa Mác, tư tưởng Mao Trạch Đông, lý luận Đặng Tiểu Bình, thuyết ba đại diện.

Lần nhảy vọt thứ tư: Chủ nghĩa Mác, tư tưởng Mao Trạch Đông, lý luận Đặng Tiểu Bình, thuyết ba đại diện và quan điểm phát triển khoa học (từ Đại hội XVIII). Trong đó, đề cao tư tưởng làm cho Trung Quốc “sáng lên”.

Hiện nay, khát vọng của ĐCS Trung Quốc cũng như của nhân dân Trung Quốc là sẽ có lần nhảy vọt thứ năm về lý luận.

Mặc dù chưa được chính thức đưa vào văn kiện Đảng với tư cách là một bộ phận nền tảng tư tưởng của Đảng nhưng những tư tưởng của ĐCS Trung Quốc mà tác giả chính là Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang tích cực hoàn thiện hệ thống lý luận mới: “Bố cục chiến lược bốn toàn diện”.

Gần 40 năm cải cách, mở cửa, kinh tế Trung Quốc phát triển nhanh, sức mạnh của Nhà nước được tăng cường. Theo Cục Thống kê Trung Quốc, năm 2014, GDP đạt 10 nghìn tỷ USD đứng thứ 2 thế giới. Dân sinh được cải thiện không ngừng. Chính trị không ngừng được hoàn thiện và phát triển nhờ sự thúc đẩy những cuộc cải cách. Dân chủ ở cơ sở ngày càng được bảo đảm tốt hơn với sự phát triển và ngày càng hoàn thiện của hệ thống pháp luật và quản lý đất nước bằng pháp luật. Văn hóa không ngừng được nâng lên, xây dựng được hệ giá trị then chốt của CNXH, đời sống văn hóa tinh thần ngày càng được phong phú hơn. Xã hội phát triển ngày càng hài hòa, bình đẳng hơn, các dịch vụ xã hội ngày càng phong phú, hiệu quả.

Tuy nhiên, do phát triển quá nóng (gần 40 năm cải cách của Trung Quốc bằng 200 năm tư bản phát triển) nên đã có nhiều mâu thuẫn phát sinh. Dân số quá đông nên GDP bình quân đầu người mới chỉ đứng thứ 90 thế giới. Sự phát triển kinh tế không công bằng và chưa bền vững. Khoảng cách giàu nghèo ngày càng tăng giữa các vùng, miền, giữa đô thị và nông thôn. Ở 7 thành phố lớn, GDP bình quân là 10 nghìn USD/người/năm. Sáng tạo công nghệ mới, kết cấu ngành nghề không hợp lý. Nông nghiệp phổ biến vẫn trong tình trạng lạc hậu. Môi trường tài nguyên sinh thái bị sức ép lớn. Nhiều mâu thuẫn xã hội phát sinh, an ninh trật tự, an toàn xã hội và chấp hành pháp luật, tham nhũng còn nghiêm trọng...

Đòi hỏi khách quan của lịch sử, yêu cầu chính đáng của nhân dân đối với Đảng cầm quyền là cần phải có chiến lược mới - “Bố cục chiến lược bốn toàn diện” với những nội dung cụ thể sau:

Thứ nhất, “Xã hội khá giả toàn diện”

“Khá giả” là có của cải dư dật, nhưng chưa thỏa mãn toàn bộ cho con người. Khá giả còn là lý tưởng của con người từ thời cổ đại Trung Quốc “có của ăn của để”.

“Toàn diện” gồm các mặt như chính trị, văn hóa, xã hội, an ninh, môi trường... Xây dựng xã hội khá giả toàn diện được Đặng Tiểu Bình đưa ra từ những năm đầu cải cách thì nay phải “Xây dựng thành công xã hội khá giả toàn diện” theo 10 tiêu chí được hoàn thiện qua các Đại hội XVI, XVII và XVIII. Như vậy, nhận thức và thực hành xây dựng xã hội Trung Quốc phát triển đã trải qua các giai đoạn: ấm no - khá giả tổng thể - khá giả toàn diện.

Đại hội XVIII ĐCS Trung Quốc xác định mục tiêu xã hội khá giả toàn diện là: Duy trì sự phát triển kinh tế lành mạnh, mở rộng dân chủ nhân dân, sức mạnh mềm văn hóa tăng lên rõ rệt, đời sống nhân dân được cải thiện, đạt những tiến bộ đáng kể trong xây dựng xã hội tiến bộ, tiết kiệm tài nguyên, thân thiện với môi trường, đồng thời đưa ra những yêu cầu và triển khai cụ thể đối với từng mục tiêu.

Trung Quốc xây dựng Chiến lược “ba từng bước”: Bước 1, thực hiện mục tiêu xây dựng xã hội khá giả toàn diện là vào năm 2021 kỷ niệm 100 năm thành lập ĐCS Trung Quốc, GDP/ người/năm tăng gấp đôi năm 2010; Bước 2, thực hiện mục tiêu xây dựng đất nước thành quốc gia XHCN hiện đại, giàu mạnh, dân chủ, văn minh, hài hòa vào năm 2049 đúng vào dịp kỷ niệm 100 năm ngày thành lập nước; Bước 3, hoàn thành phục hưng dân tộc Trung Hoa vào cuối thế kỷ XXI.

Thứ hai, “Đi sâu cải cách sâu rộng toàn diện”

Hội nghị Trung ương 3 khóa XVIII, năm 2013 chính thức thông qua “Quyết định của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc về một số vấn đề trọng đại đi sâu cải cách toàn diện. Sau 35 năm cải cách, mở cửa, lý luận CNXH mang đặc sắc Trung Quốc ngày càng hoàn thiện. Ngoài tư tưởng chỉ đạo, mục tiêu tổng thể, các phần còn lại đề cập đến 6 lĩnh vực cải cách gồm: kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, văn minh sinh thái và quốc phòng - quân đội.

Đáng chú ý, để cải cách sâu rộng toàn diện, giải quyết những chướng ngại trên lĩnh vực thể chế, cơ chế trong quá trình phát triển, Hội nghị đã xác định 60 mục tiêu và 300 biện pháp cải cách cụ thể ở 16 lĩnh vực.

Xác định Tư duy cải cách là tuân thủ tư duy chiến lược, tư duy biện chửng, tư duy pháp trị, tư duy hệ thống, tư duy giới hạn và tư duy sáng tạo; Phương hướng cải cách là không ngừng thúc đẩy hệ thống XHCN tự hoàn thiện và phát triển, chứ không phải là thay đổi lề lối của hệ thống XHCN; Mục tiêu cải cách là hoàn thiện và phát triển hệ thống quản trị nhà nước hiện đại hóa năng lực quản trị; Mối quan hệ giữa giải phóng tư tưởng và thực sự cầu thị, giữa thúc đẩy tổng thể và đột phá trọng điểm, giữa thiết kế tầng đỉnh và dò dẫm từng bước một, giữa phải can đảm thực hiện và bước đi vững chắc, giữa cải cách và phát triển ồn định; Lộ trình thực hiện thúc đẩy cải cách chuẩn xác, đúng đắn, có trật tự, hài hòa, cân đối.

Thứ ba, “Quản lý nhà nước theo pháp luật một cách toàn diện”

Tháng 10/2014, Hội nghị Trung ương 4 khóa XVIII ĐCS Trung Quốc đã đề ra “một số vấn đề quan trọng về thúc đẩy quản lý toàn diện đất nước bằng pháp luật”. Theo đó yêu cầu trong điều kiện mới phải phát triển dân chủ và phải bằng luật pháp để thực thi dân chủ. Quyền lực của nhân dân cũng phải được quy định bằng pháp luật theo hướng “công bằng, chính nghĩa, không ngừng hoàn thiện hệ thống pháp luật”.

Đảng và pháp luật, sự lãnh đạo của Đảng và quản lý đất nước bằng pháp luật thống nhất cao độ với nhau. Pháp luật là sự phản ánh thống nhất giữa chủ trương của Đảng và ý chí của nhân dân. Quản lý đất nước bằng pháp luật là ràng buộc mọi vấn đề, mọi con người trong một trật tự xã hội lành mạnh, tiến bộ, tránh được nguy cơ lợi ích nhóm gây mâu thuẫn lớn trong xã hội. Quản lý toàn diện đất nước bằng pháp luật là phương thức cơ bản và là sự bảo đảm đáng tin cậy cho việc thực hiện mục tiêu. Pháp quyền xã hội chủ nghĩa buộc phải tuân thủ sự lãnh đạo của Đảng, sự lãnh đạo của Đảng buộc phải dựa vào Nhà nước pháp quyền XHCN. Đảng lãnh đạo nhân dân xây dựng Hiến pháp và pháp luật. Đó chính là thể hiện sức mạnh lãnh đạo của Đảng. Làm sâu sắc thêm sự hiểu biết về các quy định của pháp luật là sự tự hoàn thiện của Đảng cầm quyền trong quá trình hiện đại hóa.

Quản lý toàn diện đất nước bằng pháp luật trên nền tảng chung là xây dựng hệ thống pháp quyền XHCN đặc sắc Trung Quốc với 5 hệ thống pháp quyền gồm: hệ thống quy phạm pháp luật, hệ thống thực thi pháp quyền hiệu quả, hệ thống giám sát pháp quyền nghiêm ngặt, hệ thống bảo đảm pháp quyền, hệ thống pháp quy trong Đảng.

Tư tưởng xây dựng nhà nước pháp quyền của Tập Cận Bình cỏ thể chia thành 6 điểm: mục tiêu cụ thể là Trung Quốc pháp quyền, phương hướng cơ bản là thúc đẩy tổng thể, mục đích căn bản là bảo đảm nhân quyền, giá trị theo đuổi là công bằng chính nghĩa, đột phá trọng điểm là thực thi pháp luật, cải cách trước tiên là hệ thống tư pháp.

Thứ tư, “Quản lý Đảng nghiêm khắc toàn diện”

Bộ Chính trị ĐCS Trung Quốc lấy việc làm gương thực hiện 8 quy định của Trung ương “về cải tiến tác phong làm việc, cải tiến mối liên hệ mật thiết với quần chúng” làm bước khởi đầu, lấy việc xây dựng tác phong làm bước đột phá, lấy hoạt động thực tiễn giáo dục đường lối quần chúng của Đảng làm trọng tâm, lấy chống tham nhũng làm động lực trong công tác xây dựng Đảng. Tư tưởng chiến lược quản lý đảng nghiêm khắc, toàn diện vẫn không ngừng được hoàn thiện trong thực tiễn và hoàn thiện hệ thống quy định của Đảng.

“Toàn diện” là thực thi đồng bộ trên mọi khâu của công tác xây dựng Đảng. Đó là “Thuyết nghiêm trị” trong Đảng; “thuyết bổ sung canxi” trong củng cố niềm tin lý tưởng; “thuyết ưu hóa” trong xây dựng tổ chức, hướng dẫn dùng người chính xác, yêu cầu cán bộ trung thực với nhân dân, “thuyết làm sớm”, “làm từ nhỏ” trong xây dựng tác phong (nhấn mạnh làm việc vững chắc hiệu quả, nghiêm khắc chỉnh đốn tác phong, thực hiện đường lối quần chúng), “thuyết không khoan nhượng” trong chống tham nhũng (muốn rèn được thép búa phải cứng, đánh cả hổ lẫn ruồi, xử lý cả gốc lẫn ngọn), thuyết “chiếc lồng” trong xây dựng chế độ.

Nét nổi bật trong công tác xây dựng Đảng là nhận thức về công tác thanh tra được nâng lên tầm cao chiến lược của quản lý đảng nghiêm khắc. Đã có nhiều đổi mới về thể chế, cơ chế hệ thống thanh tra, đổi mới hình thức thanh tra, tăng cường hiệu quả thanh tra, chỉnh đốn cải cách giải quyết các vấn đề được phát hiện trong thanh tra trên cơ sở luật hóa, cơ chế hóa, quy phạm hóa và công khai hóa.

“Nghiêm khắc” là làm theo Điều lệ Đảng, quy định của Đảng; kỷ luật nghiêm minh; nêu cao trách nhiệm của cán bộ lãnh đạo quản lý, tăng cường kiểm tra giám sát, gắn kỷ luật Đảng và bình đẳng trước pháp luật, bảo đảm tính trong sạch, tiên phong, nòng cốt, hạt nhân lãnh đạo của Đảng từ Trung ương đến cơ sở.

Bốn toàn diện nêu trên không phải là mối quan hệ ngang hàng đơn giản mà là một chỉnh thể thống nhất, có mối quan hệ mật thiết, thực hiện sự thống nhất. “Xây dựng xã hội khá giả toàn diện” được coi là mục tiêu chiến lược, nhiệm vụ trung tâm; “đi sâu cải cách sâu rộng toàn diện”, “quản lý nhà nước theo pháp luật một cách toàn diện”, “quản lý Đảng nghiêm khắc toàn diện” được xác định là biện pháp chiến lược. Cải cách là động lực của tiến bộ xã hội và là trào lưu của thời đại. Cải cách sâu rộng, toàn diện là động lực cơ bản xuyên suốt để xây dựng toàn diện xã hội khá giả, thúc đẩy quản lý toàn diện đất nước bằng pháp luật, tạo điều kiện bảo đảm pháp lý cho việc xây dựng toàn diện xã hội khá giả. Pháp trị là điều kiện, sự bảo đảm quan trọng cho hệ thống quản trị nhà nước và hiện đại hóa năng lực quản trị. Những cải cách quan trọng cần phải có cơ sở pháp lý, những kết quả cải cách cần phải có pháp trị để giữ vững, bảo đảm tính ổn định, tính quy phạm cho cải cách thành công. Quản lý đảng một cách nghiêm khắc là yêu cầu cần thiết để đảng cầm quyền tăng cường việc xây dựng bản thân, là cơ sở bảo đảm thực hiện các toàn diện khác. Đảng phải thường xuyên tự thanh lọc, tự hoàn thiện, tự đổi mới, tự nâng cao.

Công cuộc cải cách này sẽ có nhiều đột phá mới, phản ánh tinh thần kiên quyết, táo bạo của Ban lãnh đạo mới nhưng vẫn đặt trong khuôn khổ của con đường “chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc” mà Đại hội XVIII ĐCS Trung Quốc đã xác định. Không đi con đường cũ đóng cửa, cứng nhắc nhưng cũng không đi con đường tà lộ thay đổi ngọn cờ; kiên trì vai trò lãnh đạo của Đảng; vai trò chủ thể của kinh tế quốc hữu trong khi nâng cao vai trò thị trường. Đảng vẫn là tư lệnh chiến lược, là linh hồn của bốn toàn diện, chỉ dẫn phương pháp cho bốn toàn diện, ngăn chặn những sai lầm nghiêm trọng ở các vấn đề lớn; không ngừng tăng cường và nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng, làm cho Đảng là linh hồn của cả dân tộc, là cơ sở bảo đảm chính trị cho việc thúc đẩy bốn toàn diện.

Các học giả Trung Quốc cho rằng, tư duy bố cục chiến lược bốn toàn diện là hệ thống lý luận chặt chẽ, lôgic. Đây là hệ thống lý luận mở và không ngừng phát triển, được tạo thành bởi tập hợp các thành quả lý luận, tuân theo quy luật khách quan của nhận thức, quá trình nhận thức tiến về phía trước theo hình xoắn ốc vừa là kết quả của việc tổng kết thực tiễn, vừa là động lực tác động mạnh mẽ vào sự vận động của thực tiễn xã hội./.