Công tác Khoa giáo

(TUAG)- Người Việt Nam có truyền thống hiếu học và cũng sớm nhận thức thấy việc học là để mở những cánh cửa đến với những chân trời hiểu biết. “Đi một ngày đàng học một sàng khôn”. “Một ngày đàng” không chỉ nói về khát vọng của cái tôi cá nhân trải nghiệm, mà đặc biệt nhấn mạnh sự chú tâm và siêng năng, không ngừng học hỏi với một tinh thần cầu thị tiến bộ, hoàn thiện bản thân.



Học tập đem đến cho mọi người cơ hội hiểu biết, chiếm lĩnh những giá trị của tự nhiên và xã hội, giá trị của khoa học và đời sống. Có đẩy mạnh việc học tập, chúng ta mới có cơ hội thoát khỏi sự yếu kém, lạc hậu và nghèo nàn, đồng thời mới có cơ hội hội nhập và đồng hành với thế giới. Nhận thức sâu sắc về điều đó, bằng chính cuộc đời của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cho thấy: Học tập suốt đời là phẩm chất cao đẹp, xuyên suốt trong tư tưởng của Người. Hai mươi mốt tuổi, lên tàu với hai bàn tay trắng, người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành chỉ có một khát vọng cháy bỏng là tìm đường giải phóng dân tộc. Lòng yêu nước cháy bỏng và tinh thần bền bỉ về tự học đã tạo cho Người một sức mạnh phi thường, để nuôi dưỡng khát vọng và có đủ khả năng cứu nước, cứu dân.
 
Nhận thức sâu sắc về mục tiêu, phương pháp học tập, người thành công bao giờ cũng tìm được cách hợp lý nhất để mở mang vốn hiểu biết, tự hoàn thiện bản thân mình. Với Chủ tịch Hồ Chí Minh, học không chỉ được xem như một lẽ sống, mà còn là một phương pháp hoạt động cách mạng. Ngay cả đến khi, “Tôi năm nay 71 tuổi, ngày nào cũng phải học. Việc lớn, việc nhỏ, tôi phải tham gia. Công việc cứ tiến mãi. Không học thì không theo kịp, công việc nó sẽ gạt mình lại phía sau”. Thậm chí, tuổi cao hơn nữa, Người vẫn giữ nguyên tinh thần đó: “Bác thường nghe nói có đồng chí mới 40 tuổi mà đã cho mình là già cho nên ít chịu học tập. Nghĩ như vậy là không đúng, 40 tuổi chưa phải là già. Bác đã 76 tuổi nhưng vẫn cố gắng học thêm. Chúng ta phải học và hoạt động cách mạng suốt đời. Còn sống thì còn phải học, còn phải hoạt động cách mạng”.
 
Việc học không bao giờ là đủ, bởi cuộc sống không ngừng đòi hỏi sự sáng tạo. Hiện nay, chúng ta có quy mô giáo dục và mạng lưới cơ sở giáo dục phát triển, đáp ứng tốt hơn nhu cầu học tập của nhân dân, “cơ hội tiếp cận giáo dục có nhiều tiến bộ, nhất là đối với đồng bào dân tộc thiểu số và các đối tượng chính sách; cơ bản bảo đảm bình đẳng giới trong giáo dục và đào tạo. Những thành tựu và kết quả nói trên, trước hết bắt nguồn từ truyền thống hiếu học của dân tộc; sự quan tâm, chăm lo của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân, của mỗi gia đình và toàn xã hội; sự tận tụy của đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục; sự ổn định về chính trị cùng với những thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước”; nhưng “chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo còn thấp so với yêu cầu”.
 


Vì vậy, “đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” là một tất yếu. Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 04/11/2013, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI chỉ rõ: “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội”, với quan điểm chỉ đạo là, “phát triển giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội”; và giải pháp có tính then chốt: “Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời”.
 
Như vậy, “đi học” không chỉ hàm nghĩa đến trường, đến lớp để thực hiện hoạt động học tập, mà còn học tập ở mọi lúc, mọi nơi có thể; “Học ở nhà trường, học ở thầy, học ở bạn, học trong sách vở và học Nhân dân”. Mọi hoạt động trong quá trình lao động, làm việc đều là quá trình tự học, tự tích lũy, bổ sung kinh nghiệm và đúc kết kiến thức từ thực tiễn của một xã hội học tập.
 
Tự học và học tập suốt đời vừa là phương thức, vừa là mục tiêu phấn đấu của mọi người. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng huấn thị: “Lấy tự học làm cốt”, “Học hỏi là một việc phải tiếp tục suốt đời. Suốt đời phải gắn liền lý luận với công tác thực tế. Không ai có thể tự cho mình đã biết đủ rồi, biết hết rồi. Thế giới ngày ngày đổi mới, nhân dân ta ngày càng tiến bộ, cho nên chúng ta phải tiếp tục học và hành để tiến bộ kịp nhân dân”.
 
Bước vào thời kỳ văn minh trí tuệ với tốc độ phát triển vượt bậc của khoa học - công nghệ. Nền kinh tế tri thức đòi hỏi mỗi quốc gia, dân tộc, bằng truyền thống và năng lực của mình phải nhanh chóng tiếp cận tri thức, làm chủ bản thân, làm chủ tự nhiên, làm chủ khoa học - công nghệ, làm chủ đất nước và xã hội thì mới có thể “sánh vai cùng các cường quốc năm châu”. Học tập là chìa khóa để mở những cánh cửa cuộc đời. Vì vậy, thiết nghĩ, học tập không chỉ là nghĩa vụ thiêng liêng mà còn là quyền lợi cao cả của mọi công dân. Học tập không chỉ đem lại hạnh phúc cho mỗi cá nhân, mà còn là hạnh phúc cho cả một dân tộc và toàn nhân loại. Đó là một tư duy về chiến lược phát triển con người trong thời đại mới./.