Thực tiễn - kinh nghiệm

(TGAG)- Toàn huyện Chợ Mới có 24 hợp tác xã (HTX), trong đó có 19 HTX nông nghiệp (NN). Năm 2016 tổng doanh thu 16 HTX NN đạt 15,737 tỷ đồng, chi phí 15,582 tỷ đồng, tổng lợi nhuận (đã trừ lỗ) chỉ còn 155 triệu đồng. 8/17 HTX hoạt động lỗ; 15 HTX NN vay nợ trạm bơm điện, chỉ có 8 HTX trả dứt, 7 HTX còn nợ hơn 900 triệu đồng; 11 HTX vay kiên cố hóa kênh mương, còn nợ hơn 3 tỷ đồng (nợ quá hạn hơn 1,9 tỷ đồng).
  Sau 5 năm thực hiện Luật HTX năm 2012, hoạt động HTX NN huyện Chợ Mới có bước phát triển thuận lợi. Năng lực sản xuất kinh doanh (SX - KD) ngày càng được bổ sung, tăng quy mô đầu tư, số lượng, chất lượng hoạt động, tăng hiệu quả, lợi nhuận cho thành viên, góp phần phát triển kinh tế- xã hội địa phương; giúp kinh tế nông hộ tăng cao, tăng năng suất lao động và tư duy sản xuất, chất lượng hàng hóa của nông dân ngày càng được nâng lên, tạo ra chuỗi liên kết trong SX -KD phù hợp với cơ chế thị trường. 18/19 HTX NN kiểu cũ đã chuyển sang hoạt động theo Luật HTX. Huyện đã thành lập 4 HTX kiểu mới đại diện 4 lĩnh vực: HTX trái cây GAP Chợ Mới An Giang tiêu thụ xoài 3 xã cù lao, HTX Nông sản an toàn Kiến An- Chợ Mới tiêu thụ rau màu ở xã Kiến An, HTX NN Long Bình ở xã Long Điền A tiêu thụ lúa, HTX SX-KD dịch vụ nông nghiệp dịch vụ nuôi bò ở xã An Thạnh Trung.

Nhiều khó khăn

Phó Chủ tịch UBND huyện Chợ Mới Vũ Minh Thao cho biết: "Tuy nhiên, hoạt động HTX gặp rất nhiều khó khăn. Chỉ có 6/18 HTX có phòng làm việc. Trình độ nhân sự quản lý điều hành HTX chưa đáp ứng yêu cầu, Bộ máy Hội đồng quản trị cũng chưa hoàn chỉnh: 17/18 HTX NN có 62 thành viên tuổi đời 57-60 tuổi; trình độ đại học 2; cao đẳng, trung cấp 6; chưa qua đào tạo 54 người; kế toán thủ quỹ hầu hết trình độ cao đẳng, trung cấp. Nội lực HTX chưa đủ khả năng cạnh tranh thị trường; quy mô hoạt động nhỏ, hầu hết HTX nguồn thu chủ yếu từ dịch vụ thủy lợi bơm tưới là chính. Các dịch vụ: Cung cấp vật tư phân bón, cày xới làm đất, hỗ trợ vốn sản xuất (tín dụng nội bộ), chăn nuôi bò thịt... có tỷ trọng thấp trong nguồn thu không đáng kể". "4/17 HTX NN hoạt động 1 dịch vụ bơm tưới chống úng diện tích phục vụ 200 héc - ta/HTX; 6/17 HTX NN hoạt động 3 dịch vụ phục vụ bình quân 330 héc - ta/HTX; 7/17 HTX NN hoạt động 4 dịch vụ trở lên. Doanh thu của HTX cũng không cao: Chỉ 2 HTX có doanh thu, chi phí từ 800 triệu đến 1 tỷ đồng như HTX Định Thuận (Long Điền A), HTX Mỹ Thuận (Mỹ Hội Đông). 8 HTX doanh thu trên 1 tỷ đồng, còn lại dưới 500-800 triệu đồng. Thời gian gần đây, Hội đồng quản trị HTX có quan tâm mở rộng dịch vụ, quy mô, thị phần, nhưng một số nơi chưa có điều kiện để phát triển"-ông Thao thông tin.

Ông Thao thẳng thắn nhìn nhận: "Chỉ 8 HTX NN hoạt động khá, mạnh, còn 5/17 HTX NN hoạt động yếu (chiếm tỷ lệ 29%), 4 HTX NN hoạt động trung bình, rơi vào các trường hợp HTX có 2 dịch vụ hoạt động chủ yếu là bơm tưới diện tích phục vụ dưới 200 héc - ta phục vụ thủy lợi 1 vụ lúa vụ 3, tỷ lệ thu đạt dưới 55%, doanh thu bình quân 300-800 triệu đồng; nhất là HTX có diện tích đất lúa ít, vườn rẫy nhiều tỷ lệ thu dưới 35-55%. Hơn nữa, gặp thời tiết mưa bão thiệt hại lớn phải miễn giảm và tăng chi phí, dẫn tới lỗ. Thực tế, mức thu dịch vụ thủy lợi hiện mang tính phục vụ sản xuất, các HTX rất khó khăn hiệp thương với dân tăng giá. Trong khi tỷ lệ thu trên 75% mới đủ nuôi bộ máy và chi phí hoạt động". "Cân đối ngay đầu năm HTX hiệu quả không cao, nguy cơ lỗ, nhưng hiệp thương với dân nâng mức giá không được, đã vậy do yêu cầu nhiệm vụ phải bơm tưới chống úng dẫn đến thua lỗ, không mở rộng được dịch vụ"-một Giám đốc HTX trần tình.

Cần thiết giải thể HTX yếu

Đó là ý kiến chỉ đạo của Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Võ Anh Kiệt sau khi khảo sát thực tế một số mô hình HTX NN trên địa bàn huyện Chợ Mới vừa qua. Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Võ Anh Kiệt cho rằng: "Chính quyền địa phương đã nỗ lực trong chỉ đạo, điều hành chuyển dịch cơ cấu cây trồng, nông dân năng động sáng tạo, góp phần tăng giá trị sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, hoạt động HTX còn quá nhiều tồn tại, để tiến tới nhu cầu sản xuất lớn, huyện Chợ Mới cần tổ chức lại sản xuất để sản xuất bền vững, sản phẩm làm ra có thị trường tiêu thụ. Chính quyền cần đặc biệt quan tâm, nâng cao chất lượng, củng cố, kiện toàn HTX, cần thiết giải thể HTX yếu kém. Cần thực hiện nhân rộng HTX kiểu mẫu, kiện toàn, củng cố nhân sự, tập huấn, đào tạo bồi dưỡng, nâng cao quản trị HTX; cần đa dạng các dịch vụ HTX. Khắc phục các hạn chế, quan tâm phát triển HTX kiểu mới, nhất là HTX VietGAP, rau màu, sản xuất quy mô lớn, đáp ứng yêu cầu phát triển, nâng cao sức cạnh tranh".
 

Chủ tịch UBND huyện Chợ Mới Trương Trung Lập cho biết: "Huyện đang tăng cường củng cố HTX, hướng đến mở rộng hình thức kinh doanh theo hướng đa ngành nghề dịch vụ, liên doanh liên kết HTX với doanh nghiệp; mời gọi nguồn nhân lực trẻ chất lượng, xúc tiến đầu ra sản phẩm; kịp thời tháo gỡ khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi... Huyện kiến nghị tỉnh hỗ trợ 20% vốn đối ứng đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng cho 2 HTX (NN Long Bình, NN sản xuất GAPBình Phước Xuân); bổ sung 2 HTX NN nông sản an toàn Kiến An- Chợ Mới, HTX trái cây GAP Chợ Mới -An Giang vào chương trình hỗ trợ phát triển HTX đến năm 2020 của tỉnh...., tạo điều kiện thuận lợi phát triển HTX trong thời gian tới.