Thực tiễn - kinh nghiệm

(TUAG)- Hành trình phá án luôn ẩn giấu những tình tiết rất phức tạp, để đưa những vụ án ra ánh sáng, buộc các điều tra viên phải giải bài toán hóc búa này. Chúng ta sẽ thấu hiểu phần nào góc khuất của những tình tiết, yếu tố ấy qua câu chuyện của Trung tá Dương Tư Thường, Đội trưởng Đội Hướng dẫn điều tra tội phạm về trật tự xã hội, Phòng Cảnh sát Hình sự Công an tỉnh An Giang - Người Đội trưởng có duyên với các vụ án mờ.
 
Buổi trưa, ngày cuối năm 2022, một nông dân đến chăm sóc vườn cây tại ấp Long Hưng, xã Ô Long Vĩ, huyện Châu Phú, tỉnh An Giang thì hoảng hốt phát hiện một tử thi nam trong giai đoạn phân hủy. Sau đó, nạn nhân được xác định là ông Võ Văn Liêm, sinh năm 1982, trú tại huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp, hành nghề chạy xe ôm. Tiến hành khám nghiệm hiện trường, cho thấy xe và trang sức vàng đeo trên người nạn nhân đã mất. Dẫu đã xác định đây có thể là một vụ giết người, cướp tài sản, tuy nhiên dấu vết tại hiện trường hôm đó là con số không. Là người trực tiếp thụ lý vụ án, Trung tá Dương Tư Thường đã có mặt từ sớm để nhận định: “Khi tiến hành khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi thì lúc đó đã là 12 giờ đêm, xung quanh không có nhà dân, không có camera ghi lại, mọi dấu vết đều không để lại, khiến tôi và các đồng chí khác tham gia điều tra hết sức nặng lòng, nhưng cũng rất kiên quyết để tìm ra những hướng điều tra khác để đưa kẻ thủ ác ra nhận tội trước pháp luật”.

Lúc này, công tác điều tra được Trung tá Dương Tư Thường định hướng phải bắt đầu từ chính hướng di chuyển và mối quan hệ trước đó của nạn nhân, đó là manh mối quan trọng để lần theo dấu vết hung thủ. Với sự quyết tâm và bề dày kinh nghiệm trên lĩnh vực điều tra tội phạm, Trung tá Dương Tư Thường đã cùng đồng đội triển khai đúng hướng các hoạt động điều tra, kết hợp vận dụng linh hoạt, sắc bén, đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ. Đối tượng Nguyễn Hùng Cường, sinh năm 1982 – kẻ thủ ác giết, cướp tài sản tài xế xe ôm Võ Văn Liêm, nhanh chóng bị bắt giữ ngay sau đó. Trung tá Dương Tư Thường chia sẻ: “Lần đầu tiên chúng tôi áp dụng chiến thuật hỏi cung kép đối với đối tượng này, lúc đầu là đối tượng hoàn toàn khai báo quanh co, đối tượng biện hộ không phải trực tiếp tham gia giết nạn nhân mà đối tượng chỉ là chờ nạn nhân đến đó, còn lại là đối tượng khác thực hiện hành vi phạm tội. Thế là nguyên cả đêm chúng tôi đấu tranh khai thác, cuối cùng chúng tôi đã tìm ra những chứng cứ và buộc đối tượng thừa nhận hành vi phạm tội của mình”.

Đây chỉ là một trong rất nhiều vụ án đặc biệt nghiêm mà Trung tá Dương Tư Thường được phân công thụ lý. Với lòng yêu ngành, yêu nghề và tinh thần vì Nhân dân phục vụ, đồng chí đã vận dụng khoa học kiến thức được đào tạo vào thực tiễn công tác, từ đó nhận định, sâu chuỗi những “mảng ghép” chứng cứ và đề ra phương hướng điều tra phù hợp, hóa giải những bài toán khó cho những vụ án “mờ”. Theo Trung tá Thường, trong phá án “mờ”, trên thực tế “không vụ nào giống vụ nào” về hình thức, thủ đoạn, động cơ gây án. Điều quan trọng với anh là phải luôn biết nắm bắt, biến các manh mối dù là nhỏ nhất, tưởng chừng như vô hại để thành cơ hội phá án. Trung tá Dương Tư Thường nhấn mạnh: “Trong điều tra, khám phá án, điều tra viên quan trọng nhất là nhận định được động cơ, mục đích phạm tội của đối tượng gây án là cái gì,  từ đó điều tra viên mới đưa ra một định hướng điều tra. Ví dự như mình phải nhận định giết người do nguyên nhân xuất phát như thế nào, có thể là thù thức, ghen tuông, hay do động cơ khác. Để khi định hướng được động cơ, mục đích phạm tội thì mới định hướng được giả thiết điều tra, sau đó mới định hướng được đối tượng gây án”.
 

Hơn 25 năm gắn với công tác điều tra hình sự, Trung tá Thường đã tích lũy cho bản thân cũng như truyền đạt cho đồng đội nhiều phương thức linh hoạt, sáng tạo hơn trong khám nghiệm, khoanh vùng, xác định hệ loại đối tượng, nhất là khi công nghệ phát triển, tội phạm hiện nay càng có nhiều thủ đoạn để che giấu tinh vi, tạo hiện trường giả đánh lạc hướng cơ quan điều tra. Như vụ án xảy ra vào ngày 14/8/2022, trong quá trình nhậu chung, đối tượng Phạm Hoàng My, sinh năm 2003, trú tại khóm Xuân Biên, huyện Tịnh Biên  mâu thuẫn với Dương Văn Tèo, sinh năm 1994, cùng trú tại địa phương. Do Tèo nói thách thức My có dao nhưng không dám đâm ai, sẵn trong người đã có rượu, My liền dùng dao đâm trúng vùng bụng Tèo một nhát khiến Tèo ngã ra phía sau bất tỉnh. Xác định Tèo đã chết, My khai báo là Tèo thách thức và tự dùng dao đâm vào bụng mình nhằm đánh lạc hướng Cơ quan điều tra. Tuy nhiên, bằng các nhận định, phân tích sự bất bình thường qua các chi tiết như công cụ gây án, vết thương trên người nạn nhân,… Trung tá Thường đã tìm ra được điểm mấu chốt và xác định chính Phạm Hoàng My đã dùng dao đâm chết nạn nhân.

Một vụ án khác vào đầu năm 2023, Trung tá Dương Tư Thường trực tiếp tham gia điều tra, làm rõ một vụ án giết người mà nhân chứng duy nhất lại là người khai báo gian dối. Bà Thái Thị Vốn, sinh năm 1964, trú xã Khánh Hòa, huyện Châu Phú đến cơ quan Công an trình báo sự việc phát hiện con trai bà là Nguyễn Văn Cường, sinh năm 1990 bị đâm chết, nằm trên đám cỏ cách nhà khoảng 40m. Đây là vụ án có tính chất phức tạp, chưa rõ đối tượng gây án, gây hoang mang trong dư luận, nhất vào thời điểm cận Tết Nguyên đán Quý Mão 2023. Nhanh chóng tiếp cận hiện trường và hồ sơ ban đầu của vụ án, sau khi xem xét các dấu vết để lại tại hiện trường, nghi vấn lời khai của bà Vốn và ông Nguyễn Văn Lượm, sinh năm 1965, là chồng bà Vốn có nhiều điều ngờ vực nên Trung tá Dương Tư Thường trực tiếp đấu tranh với vợ chồng bà Vốn, ông Lượm. “Qua đấu tranh về khung thời gian, mối quan hệ gia đình, tình cảm vợ chồng, cha con thì xác định được ông Lượm chính là hung thủ đã sát hại con trai mình. Nhưng vì bà Vốn sợ liên lụy và mang tiếng với bà con xóm giềng nên đã không khai đúng sự thật. Lúc đầu ông Lượm quanh co không thừa nhận, nhưng sau khi làm việc với điều tra viên, ông Lượm đã thừa nhận là người đâm chết Cường” – Trung tá Thường chia sẻ.

Nguyên nhân khiến ông Lượm giết chết Cường là do ông Lượm nghiện rượu, sau mỗi lần uống rượu, ông Lượm thường xuyên chửi mắng và hăm dọa đánh bà Vốn. Mỗi lần như vậy, Cường tỏ ra bực tức, bênh vực mẹ và cự cãi với ông Lượm. Đến chiều tối 16/1/2023, sau khi nhậu xong, ông Lượm tiếp tục chửi và hăm dọa đánh bà Vốn. Lúc này, Cường cũng mới đi nhậu về thấy, vào khuyên can thì 2 cha con xảy ra cự cãi, dẫn đến đánh nhau. Trong lúc xô xát, Cường dùng tay đánh ông Lượm ngã xuống sàn nhà. Tức giận việc bị con trai đánh, ông Lượm liền vào bếp lấy một con dao Thái Lan chạy ra đâm nhiều nhát vào vùng ngực Cường. Cường bỏ chạy thì bị ông Lượm tiếp tục đuổi theo đâm thêm một nhát vào vai rồi quay về nhà nằm ngủ. Đến khoảng 6 giờ sáng hôm sau, bà Vốn đi chợ phát hiện Cường nằm chết ở đám cỏ gần nhà.
 

Có thể thấy, mỗi vụ án xảy ra, Trung tá Thường đều có những đánh giá, nhận định về mâu thuẫn, những mối quan hệ trước đó của nạn nhân để có cái nhìn tổng quát. Là người làm việc chung cùng đồng chí Thường, Thượng úy Phạm Văn Có cũng được chia sẻ những kinh nghiệm trong nhận định, nắm bắt thông tin ban đầu: “Chúng tôi được đồng chí Thường hướng dẫn rất là nhiều về công tác điều tra, đặc biệt là trong công tác thu thập chứng cứ như phải thu thập những đồ vật nào phục vụ cho việc giám định để làm rõ nguyên nhân chết của các nạn nhân, hoặc thương tích của nạn nhân là do vật gì gây ra. Từ đó chúng tôi sẽ đánh giá các chứng cứ tài liệu, xách minh truy bắt đối tượng và hung khí gây án”.

Những kinh nghiệm, năng lực giải quyết công việc và phát huy tốt vai trò của người chỉ huy đã giúp cho đồng chí Thường nhận được sự kính trọng của cán bộ, chiến sĩ và sự tín nhiệm của lãnh đạo đơn vị trong thời gian qua, Thượng tá Nguyễn Hồng Phong, Trưởng phòng Cảnh sát Hình sự đánh giá: “Trên địa bàn tỉnh An Giang thời gian qua xảy ra một số vụ án đặc biệt nghiêm trọng, không rõ đối tượng, không để lại bất kỳ dấu vết nào tại hiện trường đã gây xôn xao dư luận, hoang mang trong quần chúng nhân dân. Đối với những vụ án giết người đặc biệt nghiêm trọng, khi đồng chí Thường được phân công nhận nhiệm vụ thụ lý thì đã đề xuất những ý kiến sáng tạo, tham mưu cho Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra có những chỉ đạo trong định hướng điều tra các vụ án. Hầu như các vụ án xảy ra thì tỉ lệ điều tra khám phá đều đạt 100%, các vụ trọng án đơn vị đều đã khám phá thành công, trong đó có vai trò rất lớn, tích cực của đồng chí Dương Tư Thường”.
 

Từ năm 2020 đến nay, Trung tá Thường cùng đồng đội đã tham gia xử lý hơn 166 vụ án hình sự, liên quan trên 273 đối tượng. Riêng, 06 tháng đầu năm 2023, Trung tá Thường đã thụ lý 18 vụ án, liên quan trên 49 đối tượng, trong số đó, những vụ án giết người đều được khám phá nhanh gọn, đưa ra ánh sáng, góp vào chiến công xuất sắc lực lượng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh An Giang, cá nhân đồng chí Thường vinh dự trong 03 năm liền 2020-2022 nhận được danh hiệu Chiến sĩ Thi đua cơ sở, được lãnh đạo Bộ Công an, UBND tỉnh và Giám đốc Công an tỉnh tặng nhiều Bằng khen, Giấy khen. Nhưng trên tất cả đó là sự tin tưởng, mến phục của Nhân dân dành cho anh, ghi dấu ấn hình ảnh người cảnh sát hình sự tận tụy, kiên quyết đấu tranh với tội phạm, giữ vững bình yên xã hội vùng biên giới.