Công tác Lịch sử Đảng
Khánh Hòa - xã Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân
- Được đăng: Thứ ba, 12 Tháng 3 2019 13:22
- Lượt xem: 2559
(TGAG)- Khánh Hòa là xã cù lao thuộc huyện Châu Phú, tỉnh An Giang, nằm dọc theo sông Hậu. Phía Đông Bắc giáp xã Hòa Lạc (huyện Phú Tân), phía Bắc giáp phường Vĩnh Mỹ (thành phố Châu Đốc), phía Tây giáp xã Mỹ Đức, phía Nam giáp xã Mỹ Phú.
Trong kháng chiến chống Mỹ, với đặc điểm là xã cù lao, căn cứ nhân tâm của huyện, của tỉnh, bị địch chia cắt, cô lập, cách chi khu quận Châu Phú 3 km và con rạch Katambong, cách tỉnh lỵ và sân bay Châu Đốc 5 km, có vị trí chiến lược là phá thế chi viện của địch qua Phú Tân, vì thế Khánh Hòa thường diễn ra các cuộc hành quân càn quét của địch và các trận đánh lớn của ta chống càn.
Khánh Hòa đã lập được những thành tích xuất sắc trong các hoạt động chính trị, vũ trang, tiêu biểu như:
Ngày 21/2/1961, du kích phát động quần chúng bao vây trụ sở hội đồng xã, vận động gia đình các nhân viên khuyên chồng, con không làm việc cho địch. Ta còn tranh thủ giáo dục các trưởng ấp Khánh An, Khánh Lợi, Khánh Bình, Khánh Thuận, Katambong xin nghỉ việc, đồng thời đốt hết các giấy tờ, sổ sách; đập phá các bảng tin tức dựng theo đường.
Tháng 3/1961, đội võ trang huyện do đồng chí Đào Hữu Cảnh chỉ huy, phối hợp với du kích xã tổ chức phục kích bắn cảnh sát Khuyển ác ôn ở xã.
Trong năm 1962, du kích xã tổ chức trừ gian, chia làm 2 tổ đánh úp đại đội địch khi chúng đang lùng sục ở ấp Khánh Bình, diệt 2 tên, thu 1 khẩu súng. Tháng 8/1962, du kích xã Khánh Hòa tham gia cùng lực lượng huyện, du kích xã Vĩnh Tế tổ chức chống càn ở khu vực ngã ba Nạm Sào, diệt 70 tên.
Năm 1963, lực lượng vũ trang huyện phối hợp với đảng viên, du kích xã, nòng cốt tại chỗ phát động nhân dân phá tan ấp chiến lược Khánh Lợi.
Năm 1967, sau thời gian nghiên cứu quy luật đi tuần, lùng sục của phòng vệ dân sự, du kích xã đã tổ chức phục kích bắn chết 2 tên, làm bị thương 1 tên, thu giữ 2 khẩu súng.
Ngày 31/01/1968, sau tiếng bộc phá mở màn cuộc tấn công của quân giải phóng, ở Khánh Hòa, đồng chí Nguyễn Văn Trinh, chỉ huy du kích xã nổ súng tấn công uy hiếp các đồn bót của địch, kết hợp lực lượng quần chúng tuyên truyền tác động binh lính địch, gây hoang mang, lo sợ, nhiều tên đã bỏ trốn về nhà.
Đêm 6/5/1968, đoàn thể và du kích xã Khánh Hòa do đồng chí Chín Thắng chỉ huy, phối hợp với trung đội địa phương quân huyện do đồng chí Nguyễn Văn Trinh chỉ huy, phát động quần chúng nổi dậy, bức hàng đồn thanh niên chiến đấu ấp Khánh An. Ta đưa gia đình binh lính đến đồn kêu gọi đầu hàng. Mặt khác, lực lượng vũ trang phát loa tuyên truyền chính sách khoan hồng của Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Trước khí thế quần chúng nổi dậy bằng 3 mũi giáp công, toàn bộ thanh niên chiến đấu đầu hàng, thu 12 khẩu súng. Nghe tin đồn Khánh An đầu hàng, tất cả thanh niên chiến đấu ở các điểm tựa Katambong, Khánh Thuận, Khánh Bình… đều bỏ chạy. Vùng này trở thành nơi đóng quân của Ban Chỉ huy tiền phương và căn cứ Mặt trận.
Ngày 6/5/1968, địch điều 3 tiểu đoàn có xe bọc thép, tàu chiến, phi pháo yểm trợ từ Long Xuyên lên phản kích, bắn phá xã Khánh Hòa, Mỹ Đức… và làm bị thương hàng chục đồng bào. Suốt 3 ngày đêm bám trụ đánh địch, du kích xã phối hợp bộ đội huyện, tỉnh tổ chức chặn đánh gây thiệt hại nặng 3 tiểu đoàn địch, nổi bật du kích xã đã mưu trí gài mìn gây thương vong hàng chục tên địch.
Trong 2 tháng 8 và 9/1972, lực lượng xã kết hợp lực lượng huyện, tỉnh hoạt động võ trang tuyên truyền liên tục tạo thế bao vây 3 mặt uy hiếp địch ở xã, phá rã lực lượng bảo an quân của Lương Trọng Tường.
Sáng ngày 1/5/1975, sau khi một bộ phận địa phương quân huyện kết hợp lực lượng quần chúng bao vây, chiếm chi khu Châu Phú thì quân dân trong xã nổi dậy bao vây các đồn bót địch. Trong lúc đó, bọn bảo an quân huyện tập trung tàn quân các nơi chạy về, tổ chức lực lượng phản kích ta. 10 giờ sáng ngày 1/5/1975, tại ngã ba đường Giồng Ngang, ấp Khánh Thuận, ấp Khánh Bình, lực lượng ta bao vây, đánh tan rã một trung đội nghĩa quân, 1 trung đội bảo an do tên Dơn và tên Đạo Hai cầm đầu, thu trên 40 súng và nhiều đạn. 15 giờ cùng ngày, tại đường ngã ba Giồng Ngang, ấp Khánh An – cầu Đức Hòa, lực lượng quân dân xã phối hợp với dân quân xã Mỹ Đức và lực lượng huyện do đồng chí Chiến chỉ huy phục kích, đánh tan rã 1 tiểu đoàn bảo an quân (có 3 xe bọc thép) do tên Lâm Thành Thông (em Lâm Thành Nguyên) chỉ huy.
Đến chiều tối ngày 1/5/1975, toàn bộ binh lính địch đều tan rã, bọn tề xã đều bỏ trốn, ta giải phóng hoàn toàn xã Khánh Hòa, thu hàng trăm khẩu súng và nhiều đạn dược.
Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, chi bộ xã Khánh Hòa đã lãnh đạo quân dân xã phối hợp với các lực lượng huyện, tỉnh đánh các cuộc càn quét của địch, trên 33 trận lớn nhỏ, tiêu diệt 351 tên, bắt sống 65 tên, bỏ ngũ 200 tên, bắn cháy và làm hỏng 11 xe tăng M.113, bắn chìm 1 tàu, cháy 2 tàu, thu giữ 233 khẩu súng các loại và nhiều đạn dược.
Với bề dày chiến công đã lập nên, ngày 28/5/2010, Chủ tịch Nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho Nhân dân và lực lượng vũ trang nhân dân xã Khánh Hòa vì đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Tài liệu tham khảo:
1- Địa chí An Giang
2- Lịch sử Đảng bộ xã Khánh Hòa anh hùng 1944 - 2011.
3- Thành tích đề nghị tuyên dương Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân xã Khánh Hòa
Trong kháng chiến chống Mỹ, với đặc điểm là xã cù lao, căn cứ nhân tâm của huyện, của tỉnh, bị địch chia cắt, cô lập, cách chi khu quận Châu Phú 3 km và con rạch Katambong, cách tỉnh lỵ và sân bay Châu Đốc 5 km, có vị trí chiến lược là phá thế chi viện của địch qua Phú Tân, vì thế Khánh Hòa thường diễn ra các cuộc hành quân càn quét của địch và các trận đánh lớn của ta chống càn.
Khánh Hòa đã lập được những thành tích xuất sắc trong các hoạt động chính trị, vũ trang, tiêu biểu như:
Ngày 21/2/1961, du kích phát động quần chúng bao vây trụ sở hội đồng xã, vận động gia đình các nhân viên khuyên chồng, con không làm việc cho địch. Ta còn tranh thủ giáo dục các trưởng ấp Khánh An, Khánh Lợi, Khánh Bình, Khánh Thuận, Katambong xin nghỉ việc, đồng thời đốt hết các giấy tờ, sổ sách; đập phá các bảng tin tức dựng theo đường.
Tháng 3/1961, đội võ trang huyện do đồng chí Đào Hữu Cảnh chỉ huy, phối hợp với du kích xã tổ chức phục kích bắn cảnh sát Khuyển ác ôn ở xã.
Trong năm 1962, du kích xã tổ chức trừ gian, chia làm 2 tổ đánh úp đại đội địch khi chúng đang lùng sục ở ấp Khánh Bình, diệt 2 tên, thu 1 khẩu súng. Tháng 8/1962, du kích xã Khánh Hòa tham gia cùng lực lượng huyện, du kích xã Vĩnh Tế tổ chức chống càn ở khu vực ngã ba Nạm Sào, diệt 70 tên.
Năm 1963, lực lượng vũ trang huyện phối hợp với đảng viên, du kích xã, nòng cốt tại chỗ phát động nhân dân phá tan ấp chiến lược Khánh Lợi.
Năm 1967, sau thời gian nghiên cứu quy luật đi tuần, lùng sục của phòng vệ dân sự, du kích xã đã tổ chức phục kích bắn chết 2 tên, làm bị thương 1 tên, thu giữ 2 khẩu súng.
Ngày 31/01/1968, sau tiếng bộc phá mở màn cuộc tấn công của quân giải phóng, ở Khánh Hòa, đồng chí Nguyễn Văn Trinh, chỉ huy du kích xã nổ súng tấn công uy hiếp các đồn bót của địch, kết hợp lực lượng quần chúng tuyên truyền tác động binh lính địch, gây hoang mang, lo sợ, nhiều tên đã bỏ trốn về nhà.
Đêm 6/5/1968, đoàn thể và du kích xã Khánh Hòa do đồng chí Chín Thắng chỉ huy, phối hợp với trung đội địa phương quân huyện do đồng chí Nguyễn Văn Trinh chỉ huy, phát động quần chúng nổi dậy, bức hàng đồn thanh niên chiến đấu ấp Khánh An. Ta đưa gia đình binh lính đến đồn kêu gọi đầu hàng. Mặt khác, lực lượng vũ trang phát loa tuyên truyền chính sách khoan hồng của Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Trước khí thế quần chúng nổi dậy bằng 3 mũi giáp công, toàn bộ thanh niên chiến đấu đầu hàng, thu 12 khẩu súng. Nghe tin đồn Khánh An đầu hàng, tất cả thanh niên chiến đấu ở các điểm tựa Katambong, Khánh Thuận, Khánh Bình… đều bỏ chạy. Vùng này trở thành nơi đóng quân của Ban Chỉ huy tiền phương và căn cứ Mặt trận.
Ngày 6/5/1968, địch điều 3 tiểu đoàn có xe bọc thép, tàu chiến, phi pháo yểm trợ từ Long Xuyên lên phản kích, bắn phá xã Khánh Hòa, Mỹ Đức… và làm bị thương hàng chục đồng bào. Suốt 3 ngày đêm bám trụ đánh địch, du kích xã phối hợp bộ đội huyện, tỉnh tổ chức chặn đánh gây thiệt hại nặng 3 tiểu đoàn địch, nổi bật du kích xã đã mưu trí gài mìn gây thương vong hàng chục tên địch.
Trong 2 tháng 8 và 9/1972, lực lượng xã kết hợp lực lượng huyện, tỉnh hoạt động võ trang tuyên truyền liên tục tạo thế bao vây 3 mặt uy hiếp địch ở xã, phá rã lực lượng bảo an quân của Lương Trọng Tường.
Sáng ngày 1/5/1975, sau khi một bộ phận địa phương quân huyện kết hợp lực lượng quần chúng bao vây, chiếm chi khu Châu Phú thì quân dân trong xã nổi dậy bao vây các đồn bót địch. Trong lúc đó, bọn bảo an quân huyện tập trung tàn quân các nơi chạy về, tổ chức lực lượng phản kích ta. 10 giờ sáng ngày 1/5/1975, tại ngã ba đường Giồng Ngang, ấp Khánh Thuận, ấp Khánh Bình, lực lượng ta bao vây, đánh tan rã một trung đội nghĩa quân, 1 trung đội bảo an do tên Dơn và tên Đạo Hai cầm đầu, thu trên 40 súng và nhiều đạn. 15 giờ cùng ngày, tại đường ngã ba Giồng Ngang, ấp Khánh An – cầu Đức Hòa, lực lượng quân dân xã phối hợp với dân quân xã Mỹ Đức và lực lượng huyện do đồng chí Chiến chỉ huy phục kích, đánh tan rã 1 tiểu đoàn bảo an quân (có 3 xe bọc thép) do tên Lâm Thành Thông (em Lâm Thành Nguyên) chỉ huy.
Đến chiều tối ngày 1/5/1975, toàn bộ binh lính địch đều tan rã, bọn tề xã đều bỏ trốn, ta giải phóng hoàn toàn xã Khánh Hòa, thu hàng trăm khẩu súng và nhiều đạn dược.
Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, chi bộ xã Khánh Hòa đã lãnh đạo quân dân xã phối hợp với các lực lượng huyện, tỉnh đánh các cuộc càn quét của địch, trên 33 trận lớn nhỏ, tiêu diệt 351 tên, bắt sống 65 tên, bỏ ngũ 200 tên, bắn cháy và làm hỏng 11 xe tăng M.113, bắn chìm 1 tàu, cháy 2 tàu, thu giữ 233 khẩu súng các loại và nhiều đạn dược.
Với bề dày chiến công đã lập nên, ngày 28/5/2010, Chủ tịch Nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho Nhân dân và lực lượng vũ trang nhân dân xã Khánh Hòa vì đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Tài liệu tham khảo:
1- Địa chí An Giang
2- Lịch sử Đảng bộ xã Khánh Hòa anh hùng 1944 - 2011.
3- Thành tích đề nghị tuyên dương Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân xã Khánh Hòa
Nguyễn Trúc Linh
