Phát huy vai trò của người cao tuổi trong giai đoạn hiện nay
- Được đăng: Thứ ba, 28 Tháng 9 2021 09:22
- Lượt xem: 2085
(TUAG)- Dân tộc ta vốn có truyền thống kính lão đắc thọ, kính trọng người cao tuổi (NCT). Đây là lớp người có công nuôi dạy, giáo dưỡng con cháu, giữ gìn, truyền thụ, lan tỏa các giá trị truyền thống, văn hóa, có những đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp đấu tranh, bảo vệ Tổ quốc, xây dựng, phát triển đất nước qua nhiều giai đoạn lịch sử.
Trong giai đoạn hiện nay, vai trò của NCT vẫn tiếp tục phát huy trong mọi mặt, mọi lĩnh vực, cụ thể trên một số phương diện là trong công tác phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng, phòng chống tham nhũng, phòng chống tệ nạn xã hội, bảo vệ môi trường, tham gia phong trào khuyến học, khuyến tài, phổ biến tri thức, bảo vệ trẻ em, phòng chống bạo lực gia đình...
Bác Hồ đã từng nói: “Trách nhiệm của các vị phụ lão chúng ta đối với nhiệm vụ đất nước thật là trọng đại. Đất nước hưng thịnh do phụ lão gây dựng. Đất nước tồn tại do phụ lão giúp sức. Nước bị mất, phụ lão cứu. Nước suy sụp phụ lão phù trì. Nước nhà hưng, suy, tồn, vong, phụ lão đều gánh trách nhiệm rất nặng nề… Nước nhà lo, các cụ cùng phải lo. Nước nhà vui, các cụ đều cùng được vui”.
Phát huy tư tưởng của Người, Đảng, Nhà nước, Quốc hội và Nhân dân ta luôn coi trọng công tác chăm sóc, phát huy vai trò NCT, coi đây là một chính sách rất quan trọng của Đảng, Nhà nước và xã hội ta. Các chính sách, quy định đều nhằm thực hiện đầy đủ các quyền lợi và nghĩa vụ của NCT; phát huy vai trò của NCT, tạo môi trường thuận lợi, điều kiện để NCT sử dụng khả năng, kinh nghiệm tham gia có hiệu quả vào các lĩnh vực đời sống xã hội. Đồng thời, chăm lo, bảo vệ sức khỏe thể chất và tinh thần của NCT; nâng cao chất lượng đời sống. Nhiều chính sách trợ giúp và bảo trợ xã hội hướng tới bảo đảm mức sống tối thiểu cho NCT; phát triển, nâng cao chất lượng hệ thống dịch vụ và cơ sở chăm sóc NCT, chú trọng NCT khuyết tật, NCT thuộc diện nghèo không có người phụng dưỡng, NCT dân tộc thiểu số…
Trong bối cảnh dân số nước ta đang già hóa nhanh, tỷ lệ NCT sẽ còn tiếp tục tăng nhanh về số lượng và tỷ trọng. Theo Ủy ban Quốc gia Người cao tuổi Việt Nam: Đến năm 2030, tỷ lệ dân số trên 60 tuổi sẽ tăng lên 18% và đến năm 2050 là 30%. Tỷ lệ NCT trên 80 tuổi cũng sẽ tăng và đến 2050 chiếm trên 6% dân số. Điều này đặt ra khó khăn, thách thức lớn về an sinh xã hội, chăm sóc, bảo vệ và phát huy vai trò của NCT. Trong giai đoạn hiện nay, đối với công tác NCT cần quan tâm một số vấn đề sau:
Một là, đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy Đảng, chính quyền, tổ chức chính trị - xã hội, các tầng lớp nhân dân đối với vai trò của Hội NCT và NCT trong giai đoạn hiện nay. Quán triệt, phổ biến tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về người cao tuổi; cổ vũ, phát huy truyền thống tốt đẹp, sức mạnh to lớn của các thế hệ NCT Việt Nam; Tuyên truyền, giáo dục ý thức kính trọng, biết ơn công lao, đóng góp của NCT đối với đất nước, nhất là trong triển khai thực hiện các cuộc vận động thiết thực, hiệu quả. Nâng cao nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền và toàn xã hội về bảo vệ quyền lợi, lợi ích hợp pháp của NCT. Cần tiếp tục thực hiện tốt tinh thần của Hiến pháp, cụ thể trong Khoản 3, Điều 37 của Hiến pháp năm 2013.
Hai là, tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về Hội NCT và NCT Việt Nam. Cần có các chính sách phù hợp nhằm tạo điều kiện cho NCT phát huy trí tuệ, kinh nghiệm sống, lao động, học tập của NCT trong xã hội, cộng đồng và gia đình, phát huy vai trò trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tạo cơ hội việc làm và phát triển kỹ năng cho NCT, bảo đảm an toàn thu nhập bên cạnh các chính sách trợ cấp xã hội và lương hưu, phúc lợi tổng thể cho NCT. Các chính sách liên quan đến NCT gắn chặt với xóa nghèo đa chiều. Xóa khoảng trắng NCT thuộc diện hộ nghèo chưa có BHYT. Giảm dần hỗ trợ trực tiếp mà chuyển sang hỗ trợ NCT có điều kiện phát triển sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế, đồng thời từng bước kết hợp giữa hỗ trợ trực tiếp và hỗ trợ thông qua chính sách bảo hiểm cho NCT có hoàn cảnh khó khăn.
NCT có quyền được hưởng đời sống thể chất và tinh thần có chất lượng cao, do đó, cần chú trọng các chính sách y tế, chăm sóc sức khỏe NCT với lối sống khỏe mạnh, tích cực, nâng cao và hoàn thiện hệ thống chăm sóc sức khỏe NCT. Chính sách về già hóa dân số có lồng ghép với các vấn đề về giới, tính đến các nhu cầu cụ thể của phụ nữ và nam giới cao tuổi. Bên cạnh đó, cần thiết lập hệ thống trợ giúp xã hội thông qua hoạt động công tác xã hội, huy động sự tham gia của gia đình, cộng đồng, các tổ chức xã hội. Đồng thời, tạo điều kiện cho NCT tham gia hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao.
Ba là, để Hội tiếp tục làm tốt vai trò cầu nối giữ mối liên hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước với NCT, góp phần xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, các cấp, ngành cũng cần chú trọng đề cao vai trò nòng cốt của Hội NCT Việt Nam nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các cấp hội, NCT. Phát huy vai trò của các cấp hội trong thực hiện thiết thực, hiệu quả các Cuộc vận động, các phong trào phong trào “Toàn dân chăm sóc, phụng dưỡng, phát huy vai trò người cao tuổi”; phát huy khả năng của NCT “Tự thân vận động, tự chăm sóc, tự chịu trách nhiệm”; trong phong trào thi đua yêu nước “Tuổi cao - Gương sáng”…
Văn kiện Đại hội XIII của Đảng dự báo “Xu hướng già hóa dân số nhanh” là một trong những thách thức lớn mà Việt Nam phải giải quyết; trong thời gian tới cần “chuẩn bị điều kiện thích ứng với già hoá dân số”. Trong định hướng phát triển kinh tế - xã hội của đất nước không thể không chú trọng đến NCT và việc thích ứng với dân số già. An ninh con người là trung tâm để đảm bảo phát triển chính trị, xã hội, do đó, những chuẩn bị, điều chỉnh về chính sách, luật pháp, nhận thức, tâm lý xã hội và các điều kiện vật chất, kỹ thuật là cần thiết và quan trọng mà trước tiên là nâng cao nhận thức, nhìn nhận đúng vai trò và đóng góp của NCT là một chủ thể tham gia tích cực vào sự phát triển xã hội, bảo vệ và xây dựng đất nước trong giai đoạn hiện nay./.
Trong giai đoạn hiện nay, vai trò của NCT vẫn tiếp tục phát huy trong mọi mặt, mọi lĩnh vực, cụ thể trên một số phương diện là trong công tác phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng, phòng chống tham nhũng, phòng chống tệ nạn xã hội, bảo vệ môi trường, tham gia phong trào khuyến học, khuyến tài, phổ biến tri thức, bảo vệ trẻ em, phòng chống bạo lực gia đình...
Bác Hồ đã từng nói: “Trách nhiệm của các vị phụ lão chúng ta đối với nhiệm vụ đất nước thật là trọng đại. Đất nước hưng thịnh do phụ lão gây dựng. Đất nước tồn tại do phụ lão giúp sức. Nước bị mất, phụ lão cứu. Nước suy sụp phụ lão phù trì. Nước nhà hưng, suy, tồn, vong, phụ lão đều gánh trách nhiệm rất nặng nề… Nước nhà lo, các cụ cùng phải lo. Nước nhà vui, các cụ đều cùng được vui”.
Phát huy tư tưởng của Người, Đảng, Nhà nước, Quốc hội và Nhân dân ta luôn coi trọng công tác chăm sóc, phát huy vai trò NCT, coi đây là một chính sách rất quan trọng của Đảng, Nhà nước và xã hội ta. Các chính sách, quy định đều nhằm thực hiện đầy đủ các quyền lợi và nghĩa vụ của NCT; phát huy vai trò của NCT, tạo môi trường thuận lợi, điều kiện để NCT sử dụng khả năng, kinh nghiệm tham gia có hiệu quả vào các lĩnh vực đời sống xã hội. Đồng thời, chăm lo, bảo vệ sức khỏe thể chất và tinh thần của NCT; nâng cao chất lượng đời sống. Nhiều chính sách trợ giúp và bảo trợ xã hội hướng tới bảo đảm mức sống tối thiểu cho NCT; phát triển, nâng cao chất lượng hệ thống dịch vụ và cơ sở chăm sóc NCT, chú trọng NCT khuyết tật, NCT thuộc diện nghèo không có người phụng dưỡng, NCT dân tộc thiểu số…
Trong bối cảnh dân số nước ta đang già hóa nhanh, tỷ lệ NCT sẽ còn tiếp tục tăng nhanh về số lượng và tỷ trọng. Theo Ủy ban Quốc gia Người cao tuổi Việt Nam: Đến năm 2030, tỷ lệ dân số trên 60 tuổi sẽ tăng lên 18% và đến năm 2050 là 30%. Tỷ lệ NCT trên 80 tuổi cũng sẽ tăng và đến 2050 chiếm trên 6% dân số. Điều này đặt ra khó khăn, thách thức lớn về an sinh xã hội, chăm sóc, bảo vệ và phát huy vai trò của NCT. Trong giai đoạn hiện nay, đối với công tác NCT cần quan tâm một số vấn đề sau:
Một là, đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy Đảng, chính quyền, tổ chức chính trị - xã hội, các tầng lớp nhân dân đối với vai trò của Hội NCT và NCT trong giai đoạn hiện nay. Quán triệt, phổ biến tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về người cao tuổi; cổ vũ, phát huy truyền thống tốt đẹp, sức mạnh to lớn của các thế hệ NCT Việt Nam; Tuyên truyền, giáo dục ý thức kính trọng, biết ơn công lao, đóng góp của NCT đối với đất nước, nhất là trong triển khai thực hiện các cuộc vận động thiết thực, hiệu quả. Nâng cao nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền và toàn xã hội về bảo vệ quyền lợi, lợi ích hợp pháp của NCT. Cần tiếp tục thực hiện tốt tinh thần của Hiến pháp, cụ thể trong Khoản 3, Điều 37 của Hiến pháp năm 2013.
Hai là, tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về Hội NCT và NCT Việt Nam. Cần có các chính sách phù hợp nhằm tạo điều kiện cho NCT phát huy trí tuệ, kinh nghiệm sống, lao động, học tập của NCT trong xã hội, cộng đồng và gia đình, phát huy vai trò trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tạo cơ hội việc làm và phát triển kỹ năng cho NCT, bảo đảm an toàn thu nhập bên cạnh các chính sách trợ cấp xã hội và lương hưu, phúc lợi tổng thể cho NCT. Các chính sách liên quan đến NCT gắn chặt với xóa nghèo đa chiều. Xóa khoảng trắng NCT thuộc diện hộ nghèo chưa có BHYT. Giảm dần hỗ trợ trực tiếp mà chuyển sang hỗ trợ NCT có điều kiện phát triển sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế, đồng thời từng bước kết hợp giữa hỗ trợ trực tiếp và hỗ trợ thông qua chính sách bảo hiểm cho NCT có hoàn cảnh khó khăn.
NCT có quyền được hưởng đời sống thể chất và tinh thần có chất lượng cao, do đó, cần chú trọng các chính sách y tế, chăm sóc sức khỏe NCT với lối sống khỏe mạnh, tích cực, nâng cao và hoàn thiện hệ thống chăm sóc sức khỏe NCT. Chính sách về già hóa dân số có lồng ghép với các vấn đề về giới, tính đến các nhu cầu cụ thể của phụ nữ và nam giới cao tuổi. Bên cạnh đó, cần thiết lập hệ thống trợ giúp xã hội thông qua hoạt động công tác xã hội, huy động sự tham gia của gia đình, cộng đồng, các tổ chức xã hội. Đồng thời, tạo điều kiện cho NCT tham gia hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao.
Ba là, để Hội tiếp tục làm tốt vai trò cầu nối giữ mối liên hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước với NCT, góp phần xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, các cấp, ngành cũng cần chú trọng đề cao vai trò nòng cốt của Hội NCT Việt Nam nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các cấp hội, NCT. Phát huy vai trò của các cấp hội trong thực hiện thiết thực, hiệu quả các Cuộc vận động, các phong trào phong trào “Toàn dân chăm sóc, phụng dưỡng, phát huy vai trò người cao tuổi”; phát huy khả năng của NCT “Tự thân vận động, tự chăm sóc, tự chịu trách nhiệm”; trong phong trào thi đua yêu nước “Tuổi cao - Gương sáng”…
Văn kiện Đại hội XIII của Đảng dự báo “Xu hướng già hóa dân số nhanh” là một trong những thách thức lớn mà Việt Nam phải giải quyết; trong thời gian tới cần “chuẩn bị điều kiện thích ứng với già hoá dân số”. Trong định hướng phát triển kinh tế - xã hội của đất nước không thể không chú trọng đến NCT và việc thích ứng với dân số già. An ninh con người là trung tâm để đảm bảo phát triển chính trị, xã hội, do đó, những chuẩn bị, điều chỉnh về chính sách, luật pháp, nhận thức, tâm lý xã hội và các điều kiện vật chất, kỹ thuật là cần thiết và quan trọng mà trước tiên là nâng cao nhận thức, nhìn nhận đúng vai trò và đóng góp của NCT là một chủ thể tham gia tích cực vào sự phát triển xã hội, bảo vệ và xây dựng đất nước trong giai đoạn hiện nay./.
TRÚC LINH
