(TUAG)- Ngày 02 và 05 tháng 8 năm 1964, Hải quân nhân dân Việt Nam sau 9 năm xây dựng trong hòa bình lần đầu tiên ra quân chiến đấu đã anh dũng kiên cường đánh đuổi tàu khu trục Ma-đốc của đế quốc Mỹ, bắn rơi nhiều máy bay và bắt sống giặc lái của chúng trên vùng biển, vùng trời miền Bắc, làm nên truyền thống “đánh thắng trận đầu” của Hải quân nhân dân Việt Nam, góp phần làm nên truyền thống đánh thắng trận đầu của quân dân miền Bắc trong chiến tranh phá hoại của không quân, hải quân Mỹ.



Càng bị thua đau ở miền Nam, Mỹ càng tăng cường chống phá miền Bắc. Ngày 17-02-1964 chúng tăng cường các hoạt động trinh sát bằng không quân trong khuôn khổ kế hoạch 34A, nhằm thu thập tin tức tình báo, phát hiện hệ thống phòng không, rađa và căn cứ quân sự, kho tàng trên miền Bắc. Ngày 02-3-1964, Mỹ dùng tàu khu trục tuần tiễu ven biển miền Bắc Việt Nam trong kế hoạch Đề-sô-tô để làm hậu thuẫn cho hải quân nguỵ đánh phá các đảo và vùng dân cư ven biển các tỉnh Khu IV. Ngày 17-4-1964, Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương Mỹ đưa ra kế hoạch đánh phá các tuyến vận chuyển chiến lược của ta chạy dọc biên giới Việt Nam - Lào, Việt Nam - Campuchia nhằm ngăn chặn sự chi viện từ Bắc vào Nam. Kế hoạch này được mang tên Ốplan 37 dự dịnh thực hiện qua ba giai đoạn:

Giai đoạn 1: Truy kích Việt cộng qua biên giới Lào và Campuchia.

Giai đoạn 2: Mở các cuộc oanh kích và dùng mìn đánh phá các mục tiêu đã dự định trong nội địa miền Bắc.

Giai đoạn 3: Tăng cường oanh tạc mạnh mẽ và liên tục chống miền Bắc.

Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ thông qua kế hoạch dùng không quân, hải quân đánh phá 94 mục tiêu trên miền Bắc của ta. Dự tính kế hoạch phải hoàn thành trong 12 ngày với sự tham gia của toàn bộ lực lượng không quân Mỹ ở Thái Bình Dương.

Thực hiện kế hoạch trên đây, Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ đề nghị Tổng thống Mỹ nên có “một chiến dịch khiêu khích Bắc Việt Nam”. Với ý đồ trên, trong hai ngày 01 và 02-8-1964, các máy bay T28 của phái hữu Lào được Mỹ, sử dụng bắn phá các đồn biên phòng Nậm Cắn và Noọng De ở Nghệ An. Ngoài khơi Vịnh Bắc Bộ, tàu Ma-đốc tiếp tục tiến về phía Bắc, xâm phạm hải phận của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà và gây ra một số vụ khiêu khích đối với thuyền đánh cá của ngư dân miền Bắc. Trước hành động ngang ngược đó, ngày 02-8-1964, một phân đội tàu phóng lôi của hải quân ta do chỉ huy trưởng Lê Duy Khoái chỉ huy đã phóng ngư lôi truy đuổi tàu Ma-đốc, buộc tàu này phải rút ra khỏi vùng biển quốc tế.

Nhà trắng và Lầu Năm Góc làm rùm beng “sự kiện Vịnh Bắc Bộ”, lấy cớ mở rộng cuộc chiến tranh không quân, hải quân, đánh phá miền Bắc và đưa quân viễn chinh Mỹ vào miền Nam Việt Nam, trực tiếp tiến hành chiến tranh xâm lược.

Ngày 05-8-1964, Mỹ dùng không quân đánh phá miền Bắc Việt Nam. Hai ngày sau (07-8), Quốc hội Mỹ chính thức thông qua Nghị quyết sai trái về “sự kiện Vịnh Bắc Bộ” với đa số phiếu áp đảo.

Như vậy, trong khoảng thời gian ba ngày sau khi dựng nên “sự kiện Vịnh Bắc Bộ”, Giônxơn giành được đặc quyền sử dụng lực lượng Mỹ tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam.

12 giờ 30 phút ngày 05-8-1964, không quân Mỹ mở cuộc tiến công bằng bom đầu tiên xuống miền Bắc Việt Nam được gọi là “mũi tên xuyên”.

Nhờ chuẩn bị từ trước với tinh thần cảnh giác cao, các lực lượng vũ trang và Nhân dân ta không bị bất ngờ. Mạng rađa cảnh giới của ta kịp thời phát hiện các tốp máy bay địch trên từng hướng và thông báo cho các đơn vị phòng không, pháo cao xạ, hải quân và dân quân, tự vệ sẵn sàng đánh trả.

Tại Cửa Hội (Nghệ An), lúc 12 giờ 30 phút, 8 máy bay Mỹ lao vào ném bom đã bị lưới lửa phòng không trên các tàu hải quân và trên đất liền bắn rơi một chiếc ở phía tây đảo Hòn Mắt 2km. Một tốp khác 8 chiếc lợi dụng sự che khuất của núi từ phía tây lao đến ném bom cảng sông Gianh (Quảng Bình). Các trận địa phòng không và tàu hải quân cùng với dân quân xã Cảnh Dương bắn cháy một chiếc rơi xuống biển, bắn bị thương một chiếc khác. Tại Hòn Gai, Bãi Cháy, một tốp 8 chiếc vừa lao xuống ném bom bị hoả lực các cỡ của bộ đội phòng không, hải quân, dân quân bắn trả mãnh liệt, một chiếc A4 trúng đạn rơi xuống vùng biển Hà Tu, tên giặc lái - trung uý I.Anvơrét nhảy dù xuống biển. Thượng sĩ cơ yếu Nguyễn Kim Bảo của Quân khu Đông Bắc cùng hai chiến sĩ biên phòng đang trên đường ra đảo Cô Tô bằng thuyền đã cùng bác Lộc và dân quân địa phương tổ chức bắt sống lên phi công Mỹ. Hồi 14 giờ 45 phút, máy bay Mỹ tiếp tục đánh Bãi Cháy, Lạch Trường, bị ta bắn rơi 3 chiếc, bắn bị thương một chiếc khác. 16 giờ 20 phút, máy bay Mỹ ném bom cảng sông Gianh lần thứ hai. Lực lượng phòng không và dân quân của ta ở đây cảnh giác, nổ súng đúng thời cơ, bắn rơi 2 chiếc (một chiếc rơi ngoài biển cách cửa sông Gianh 25km, một chiếc rơi ở vùng Cự Nẫm, huyện Bố Trạch): Tại Cửa Hội, chiều hôm đó, làm máy bay Mỹ lao vào nhưng bị hoả lực của ta bắn mạnh, chúng phải tháo chạy.

Cuộc ném bom miền Bắc đầu tiên của không quân Mỹ ngày 05-8-1964 đã bị quân, dân ta bắn rơi tám máy bay phản lực, bắn bị thương hai chiếc khác, bắt sống một giặc lái. Tỷ lệ thiệt hại của Mỹ là 12% so với số lần máy bay xuất kích (64 lần xuất kích). Đó là điều hoàn toàn bất ngờ đối với không quân Hoa Kỳ.



Thắng lợi này củng cố niềm tin của quân và dân ta, tạo nên khí thế mới quyết chiến, quyết thắng giặc Mỹ xâm lược, bảo vệ vững chắc hậu phương lớn, tăng cường sức mạnh cho miền Nam tiến công và nổi dậy. Đảng, Nhà nước và quân đội ta đã tổ chức trọng thể lễ mừng công tuyên dương công trạng lực lượng phòng không và hải quân ta chiến thắng vẻ vang không quân Mỹ trong ngày 05-8-1964, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đã tham dự lễ mừng công này. Ngày 07-8-1964, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự lễ tuyên dương công trạng của các đơn vị không quân và hải quân đã lập chiến công đánh thắng trận đầu vào các ngày 02-8 và 05-8 khi đế quốc Mỹ phát động cuộc Chiến tranh phá hoại miền Bắc nước ta. Trong bài phát biểu, Người đưa ra thông điệp: “Nhân dân ta rất yêu chuộng hòa bình; nhưng nếu đế quốc Mỹ và tay sai xâm phạm đến miền Bắc nước ta, thì toàn dân ta nhất định sẽ đánh bại chúng”.

Nhân kỷ niệm 10 năm ngày thành lập Quân chủng Hải quân của Quân đội nhân dân Việt Nam (ngày 08-5-1965), Chủ tịch Hồ Chí Minh viết thư bày tỏ: “…Bác rất vui lòng khen ngợi thành tích vẻ vang về xây dựng và chiến đấu của các chú. Tuy còn non trẻ… hải quân ta đã anh dũng chiến đấu, tích cực tiêu diệt địch, bắn rơi máy bay và đánh đuổi tàu chiến Mỹ, đoàn kết lập công, bảo vệ nhân dân, bảo vệ vùng trời và vùng biển của Tổ quốc. Các chú đã nêu cao truyền thống anh hùng của dân tộc ta…”.

Chiến thắng trận đầu ngày 02 và 05 tháng 8 năm 1964 là chiến thắng của sức mạnh chính trị tinh thần toàn dân tộc, chiến thắng của ý chí quyết tâm chiến đấu dám đánh, quyết tâm và biết đánh thắng giặc Mỹ xâm lược của Hải quân nhân dân Việt Nam và của quân dân miền Bắc nước ta; là biểu tượng của bản lĩnh Việt Nam kiên cường, bất khuất, của dân tộc yêu tự do, độc lập, không bao giờ chịu khuất phục trước kẻ thù xâm lược./.