Công tác Lịch sử Đảng

(TGAG)- Cách đây 72 năm, sự kiện Nam Bộ kháng chiến vẫn sống mãi trong lòng mỗi chúng ta, nhất là đối với nhân dân Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định và các tỉnh Nam Bộ.

Ngày 23/9/1945 - tức 21 ngày sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại quảng trường Ba Đình lịch sử - Nhân dân Nam bộ hưởng niềm vui hòa bình, độc lập, tự do chưa bao lâu, lại phải tiếp tục cầm súng đứng lên chiến đấu để giữ vững nền độc lập vừa giành được.

Với dã tâm đặt ách đô hộ nước ta lần nữa, đêm 22 rạng ngày 23/9/1945, Pháp nổ súng đánh chiếm sở Cảnh sát, trụ sở Ủy ban nhân dân, nhà máy điện, kho bạc... Trước hành động ngang ngược của kẻ thù, vào sáng sớm ngày 23/9/1945, Xứ ủy, Ủy ban nhân dân và Ủy ban kháng chiến Nam Bộ triệu tập cuộc họp khẩn để bàn việc thực hiện chủ trương kháng chiến. Hội nghị phân tích những âm mưu, hành động xâm lược của thực dân Pháp và sự cấu kết của Anh và Mỹ. Hội nghị đi đến quyết định: Vừa đánh điện xin chỉ thị của Trung ương, vừa phát động cuộc chiến ngay lập tức.

Hội nghị thông qua “Lời kêu gọi của Ủy ban kháng chiến Nam Bộ” do đồng chí Trần Văn Giàu biên soạn. Sau khi nhắc lời thề “Độc lập hay là chết!” trong lễ Độc lập tại Sài Gòn ngày 2/9/1945, Ủy ban kháng chiến Nam Bộ xác định: “Từ giờ phút này, nhiệm vụ hàng đầu của chúng ta là tiêu diệt giặc Pháp và tay sai của chúng” và kết thúc Lời kêu gọi bằng câu “Cuộc kháng chiến bắt đầu!”.

Theo lệnh của Ủy ban kháng chiến Nam Bộ, nhân dân Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định lập tức tổng bãi công, bãi khóa, bãi thị, tản cư ra khỏi thành phố, triệt phá các đường tiếp tế lương thực của địch. Khắp thành phố, mọi sinh hoạt, chợ búa, giao thông, trường học đều ngưng hoạt động. Công nhân các nhà máy đồng loạt nghỉ việc. Nhà đèn bị phá. Mọi thứ vật dụng từ giường tủ, bàn ghế, quầy hàng... được nhân dân sử dụng làm chướng ngại vật để cản bước tiến của quân địch.

Trong bối cảnh lịch sử đó, ngày 24/9/1945, Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa gửi Huấn lệnh: “Hỡi đồng bào Nam Bộ! Lòng cương quyết dũng cảm của nhân dân Nam Bộ chống lại quân đội xâm lược của Pháp... làm cho đồng bào toàn quốc cảm phục... Đồng bào phải kiên quyết giữ vững lòng tin ở tương lai và lập tức thi hành triệt để những lời thề quả quyết trong ngày Độc lập”.

Ngày 26/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho đồng bào Nam Bộ khẳng định quyết tâm kháng chiến của Đảng, Chính phủ và nhân dân ta. Người chỉ rõ mục tiêu chiến đấu vì độc lập tự do của Tổ quốc. Người biểu dương tinh thần chiến đấu dũng cảm, ngoan cường của quân dân Nam Bộ.

Đáp lại lời kêu gọi của Người, xứng đáng với lòng tin cậy, nhân dân Nam Bộ vùng dậy dũng cảm đánh trả kẻ địch có trang bị hiện đại, làm thất bại âm mưu của địch, tạo điều kiện để ta củng cố chính quyền cách mạng. Tiếng súng kháng chiến ở Sài Gòn - Chợ Lớn đã gây chấn động cả nước. Ngay lập tức, nhiều tỉnh ở Nam Bộ đã nhanh chóng gửi lực lượng đoàn viên, thanh niên, tự vệ xung kích... về góp sức với nhân dân Sài Gòn - Chợ Lớn chống thực dân Pháp xâm lược.

Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp tái xâm lược của quân và dân ta trong những ngày đầu ở Nam Bộ có ý nghĩa rất to lớn, đã ngăn chặn một bước sự xâm lược của thực dân Pháp, đánh một đòn mạnh mẽ đầu tiên vào âm mưu đánh nhanh, thắng nhanh của thực dân Pháp, làm tiêu hao một bộ phận sinh lực địch, hoàn thành tốt nhiệm vụ kìm giữ quân địch trong thành phố và các thị xã trong một thời gian dài, góp phần to lớn vào công cuộc đấu tranh giữ vững chính quyền nhân dân, chủ quyền dân tộc. Đồng thời, tỏ rõ tinh thần yêu nước quật cường và tinh thần chiến đấu anh dũng để bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta. Ghi nhận và biểu dương tinh thần chiến đấu kiên cường của quân dân Nam Bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ tặng đồng bào Nam Bộ danh hiệu vẻ vang: “Thành đồng Tổ quốc”.

Ngày 23/9 đã đi vào lịch sử là “Ngày Nam Bộ kháng chiến”, mở đầu cho cuộc chiến đấu “gian lao mà anh dũng”. Trong suốt chặng đường dài lịch sử, nhân dân miền Nam giữ vững lời thề son sắt, đã hy sinh tất cả vì sự nghiệp đấu tranh cho Hòa bình - Độc lập - Thống nhất đất nước. Cuộc chiến đấu kiên cường của nhân dân miền Nam nói riêng cùng với nhân dân cả nước nói chung đã lập nên chiến công chói lọi. Với thắng lợi của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, nhân dân ta đã kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Tinh thần chiến đấu quật cường, truyền thống đoàn kết của toàn dân tộc vượt qua mọi khó khăn thách thức của ngày Nam Bộ kháng chiến vẫn còn nguyên giá trị và ngày càng sáng tỏ thêm ý nghĩa lịch sử. Đó sẽ là động lực to lớn cổ vũ toàn dân tộc đồng tâm nhất trí, năng động, sáng tạo, tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, phát triển đất nước, quyết tâm thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược là “Xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”, vì dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội./.